Gigiyena fani boyicha oquv uslubiy majmua

2.9-rasm
itamin A bu guruxga bir qancha biologik aktiv moddalar kiradi va ular faqatgina hayvonlardan olinadigan mahsulotlarda uchraydi. Vitamin A organizmning o‘sishiga yordam beradi, normal ko‘rinishni ta’minlaydi, terining bir me’yorlik vazifasini oshiradi. Gipovitaminoz holatining belgilariga shapko‘rlik, sariq va ko‘k ranglarni qabul qilmaslik holatlari kiradi. Teri quruq holga kelib, katak hosil bo‘ladi va infeksiya kirishi uchun sharoit yaratiladi.

Vitamin D - shu guruhga kiruvchi D-g, D-3 vitaminlarini biriktiradi. Vitamin «D» etishmasligi qonda fosfor va kalsiy miqdorining kamayib ketishiga sabab bo‘ladi. Natijasida suyak to‘qimasi bo‘shashib, mort bo‘lib qoladi. Bu hol bolalarda raxit bilan namoyon bo‘lib, oyoq suyaklari qiyshayadi, tish kariesi kelib chiqadi.

Vitamin E - spermatogenezni jadal ketishiga, homilaning o‘sishiga va homiladorlikni me’yorda kechishini ta’minlaydi. Vitamin E organizmda oksidlanish jarayonida ishtirok etib, yog‘da vitaminlarning yig‘ilishiga yordam beradi va mushaklarda oksidlanishning borishida ishtirok etadi.

V itamin K - jigarda protrombinning hosil bo‘lishida zarur. Vitamin K etishmasligi qonning ivish hususiyatini sekinlashtiradi. Oshqozon va ichak silliq mushaklarni peristaltikasini oshiradi.

Kalsiy va fosfor-suyak sistemasining asosini tashkil qiladi. Suyak va tishlarning 98%i bu elementlardan iborat. Ovqatda kalsiyning etishmasligi suyakning qotish jarayonini sekinlashtiradi va bu holat bolalarda raxit va kattalarda suyakning yumshashish holida namoyon bo‘ladi. Kalsiy yurak mushaklarning normal vazifasini, asab sistemasining qo‘zg‘atuvchanligini, fermentlar faoliyatini jadallashtirishda, qonning ivishini tezlashishida ishtirok etadi. Kunlik ehtiyoj 800 -1200 mg. Ovqat mahsulotlari ichida sut va sut mahsulotlari kalsiyga boy.

Fosfor - MNS faoliyatida moddalar almashinuvi, jumladan, yog‘ va oqsil almashinuvi, membranali to‘qimalar ichidagi sistemada xamda mushakdagi moddalar almashinuvida axamiyati

katta. Kunlik ehtiyoj 1200 - 1800 mg.

M
BUTaMMH