b u n d a ,
q —
k e ltirilg a n g i d r o m o d u l m a k s i m a l q i y m a t i ; w n — s u g 'o r i l a d i g a n
n e t t o m a y d o n ;
—
k a n a l l a r tiz im i fo y d ali ish k o e ffits iy en ti.
J a d a l l a s h g a n suv sarfi q u y id a g i f o r m u l a d a n a n i q l a n a d i :
< ? = * ; • a » , ,
(
2 2
)
b u n d a ,
К —
j a d a l l a s h t i r i s h k o effitsiy en ti.
J a d a l l a s h t i r i s h k o e f f its i y e n ti q i y m a t i m e l i o r a t i v t i z i m l a r d a g i k a n a l l a r
u c h u n n o r m a l suv sarfiga n i s b a t a n q a b u l q i l i n a d i ( 2 . 1-jadval).
2 .1-jadval
Jad allash tirish k oeffitsiyen ti qiym ati
Qnu,. m Vs
< 1,0
1 - 1 0
1 0 - 5 0
5 0 - 1 0 0
К
----------
1
--------
1.20
1,15
1,1
1,05
K a n a l n i n g m i n i m a l s u v sarfi a m a l d a g i m e ’y o r l a r b o ' y i c h a n o r m a l suv
s a r f i n i n g 40 f o izig a te n g m i q d o r d a yoki u n d a n b i r o z k a t t a r o q m i q d o r d a
q a b u l q ili n a d i:
Q
= 0 , 4 - 0 .
(2 .3 )
^ nor
'
'
K a n a l n i n g k o 'n d a l a n g k e s im yuzi shakli va o ' l c h a m l a r i b ir q a t o r o m il la r n i
h is o b g a o l g a n h o l d a t a n l a n a d i : 1) g e o l o g ik s h a r o i t l a r ; 2)
q u r ilis h p a y t i d a
is h l a b c h i a r i s h n i n g q u la y lig i; 3) g id r a v l ik re j i m i — q a b u l q i l i n g a n suv
o ' t k a z i s h q o b ili y a ti ; 4 ) c h u q u r l i g i v a y u v ilm a s l ik te z l i k l a r i n i t a ’m in l a s h ;
5) f o y d a l a n i s h d a v r i d a q u la y lig i v a i s h o n c h lil ig i v a b o s h q a l a r .
A m a l i y o t d a k o ' p i n c h a q u r i l i s h ish lari s h a r o i t i d a n va k a n a l q iy a lik la ri
u s tu v o r l i g i n i t a ’m i n l a s h d a n k e lib c h i q q a n h o l d a t r a p e t s i o d a l va p o li g o n a l
k o ' n d a l a n g k e s i m l a r q o 'l l a n i l a d i .
K a n a l l a r n i l o y i h a l a s h d a u n i n g k o ' n d a l a n g k e s im y u z i e n g q u l a y s h a k l d a
q a b u l
q ili n is h i k e r a k , y a ’n i b u s h u n d a y y u z a v a s h a k l d a b e r i l g a n g ' a d i r -
b u d u r l i k k o e ffits i y e n ti va b o ' y l a m a n is h a b l i k d a k a n a l e n g k o ' p m i q d o r d a g i
suv s a rf m i o ' t k a z i s h i lo z im .
T r a p e t s i o d a l k e s im li k a n a l l a r u c h u n g id r a v l ik e n g q u l a y k e s im q u y id a g i
f o r m u l a d a n a n i q l a n a d i :
Pt4
= | = 2 ( V l + m ! - m ) ,
(2 .4 )
b u n d a , ^ q— g id rav lik e n g q u l a y k e s im ;
b —
k a n a l t u b i n i n g kenglig i, m ; Л —
k a n a l d a g i s u v c h u q u r l i g i ,
m , m —
k a n a l y o n b a g 'i r l a r i q iy a lik k o e ffits iy en ti.
T r a p e t s i o d a l k es im li k a n a l l a r u c h u n g id ra v lik e n g q u l a y k e s i m n i e m p i r i k
f o r m u l a d a n a n i q l a s h m u m k i n :
0 « = Н ^ - т -
(25)
b n n d a ,
0 — k a n a l d a g i
suv sarfi, m 3/ s .
90
A m m o ish la b c h i q a r i s h s h a r o i t l a r i d a n kelib c h i q q a n h o l d a , e n g q u l a y
g id r a v l ik k e s im q a b u l q i l i n m a y d i . C h u n k i , b u n d a y k e s i m d a k a n a l t u b i n i n g
kenglig i k ic hik, u k a t t a c h u q u r l i k k a eg a boMadi. A m a l i y o t d a , a s o s a n , k a n a l l a r
b /h
= 2 , 2 — 5 n i s b a t d a q u r i l a d i . U s h b u h o l d a t u p r o q ish lari h a j m i 2 — 3 %
o r t a d i . B a ’zi b i r h o l l a r d a iq ti s o d iy j i h a t d a n afzalligi u c h u n k a n a l c h u q u r l i g i
g id r a v l ik e n g q u l a y k e s im c h u q u r l i g i g a n i s b a t a n k o ‘p r o q q a b u l q i l i n a d i ,
m a s a l a n , k a n a l n i n g yS
q i y m a t i k a t t a boMib, u tik yonbagM rli u c h a s t k a l a r d a n
o ' t g a n d a yoki toMiq k o M a rm a d a q u r i l g a n h o l a t l a r d a .
T r a p e t s i o d a l k a n a l t u b i n i n g m i n i m a l k e n g l i g i is h l a b c h i q a r i s h s h a
r o i t l a r i d a n kelib c h i q q a n h o l d a 1 ,5 —2 m d a n k a m q a b u l q i l i n m a y d i , y o n
b a g ' i r l a r q i y a l i k k o e f f i t s i y e n t l a r i e s a q u r i l i s h h u d u d i d a g i g r u n t l a r n i n g
m u h a n d i s - g e o l o g i k n atija larin i va q iy a lik la r ustu v o rlig in i h iso b g a o lg a n h o ld a
q a b u l q ili n a d i ( 2 .2 - j a d v a l ) .
K o ‘p c h i l i k k a n a l l a r s u v o q i m i n i n g te k is h a r a k a t i b o ‘y i c h a l o y i h a l a n a d i .
Z a r u r boMgan h o l l a r d a o q i m n i n g n o te k is va n o b a r q a r o r r e ji m la r id a
te k sh irish
h is o b l a r i o lib b o r ila d i.
S u v o q i m i n i n g te k is h a r a k a t i d a g i suv te zligi
v
( m / s ) v a suv sarfi
Q
( m 3/ s )
S h e z i f o r m u l a l a r i d a n a n i q l a n a d i :
и =
cyjR i
>
(2 .6 )
2.2-jadval
Download
Do'stlaringiz bilan baham: