Gidrometeorologiya fakulteti gidrometeorologiya va atrof muhit monitoringi kafedrasi

Kashkasu-2 muzligining uzunligi, maydoni, koordinatasi, o’rtacha balandligini aniqlash.


6-rasm. Kashkasu-2 muzligi
Kashkasu-2 muzligining uzunligi 8,44 km bo’lib, maydoni 0,99 km² ni tashkil etadi. Kashkasu-2 muzligining koordinatalari 42º04’06’’ shimoliy kenglik, 71º02’11’’ sharqiy uzunlikga tog’ri keladi. O’rtacha balandligi 3725 m (6-rasm).

5. 
   Barkrak muzligining uzunligi, maydoni, koordinatasi, o’rtacha balandligini aniqlash.
   

7-rasm. Barkrak muzligi

Barkrak muzligining uzunligi 3,7 km bo’lib, maydoni 0,66 km² ni tashkil etadi. Barkrak muzligining koordinatalari 42º06’59’’ shimoliy kenglik, 71º00’44’’ sharqiy uzunlikga tog’ri keladi. O’rtacha balandligi 3998 m (7-rasm).

6. 
   Shimoliy Oqqopchig’ay muzligining uzunligi, maydoni, koordinatasi, o’rtacha balandligini aniqlash.
   

8-rasm. Shimoliy Oqqopchig’ay muzligi
Barkrak muzligining uzunligi 13,99 km bo’lib, maydoni 3,7 km² ni tashkil etadi. Barkrak muzligining koordinatalari 42º08’04’’ shimoliy kenglik, 71º03’06’’ sharqiy uzunlikga tog’ri keladi. O’rtacha balandligi 3742 m (8-rasm).

7. 
   Bajarolgan ishning tahliliy bayonnomasi
   

Ushbu amaliy mashg’ulotni bajarishdan ko’zlangan maqsad Google earth platformasi orqali Toshkent viloyatidagi muzliklarni aniqlashdan iborat edi. Ushbu amaliy mashg’ulotda Toshkent viloyatidagi ayrim muzliklarni topib ularning uzunligini, maydonini, koordinatalarini va o’rtacha balandliklarini topdim.

XULOSA
Respublikamiz garchand Yevrosiyo materigining ichki qismida joylashgan bo’lsada, uning sharq va shimoliy-sharqiy tomonida baland tog’larning dengiz yuzasidan 3500-4000 m dan baland ko’tarilishi bu yerda kriogen zonalarning vujudga kelishiga sababchi bo’lgan. Natijada, ushbu hududlarda yillik yog’in miqdori 2000 mm hatto 2500 mm ga qadar yetadi, yog’in-sochinning aksariyat qismi qor, qirov, bulduruq tarzida tushishi va uning past havo harorati ta’sirida erimasdan saqlanishi tufayli tog’ muzliklarining shakllanishiga sababchi bo’lgan.
O’zbekiston hududidagi tog’ muzliklari to’rtlamchi davrning miosen davriga xos bo’lib, oxirgi muzlanish vaqti bundan 8-10 ming yil muqaddam boshlangan tog’larning baland ko’tarilishi hamda iqlimning sovushi va namlikning oshish paytiga to’g’ri keladi. Muzliklar shakllangan davrdan buyon ularning maydoni iqlimning davriy o’zgarishiga monand ravishda sernam va sovuq bosqichlarda kengayib, birmuncha iliq va qurg’oqchil davrlarda esa qisqarib turgan. Shu boisdan O’zbekiston tog’ muzliklarining bizning davrimizda birmuncha qisqarishi tufayli kichik hududlardagina saqlanib qolganini ko’ramiz. I.G. Tomoshevskaya olib borgan tadqiqotlar natijasiga ko’ra O’zbekiston tog’ muzliklarining chekinish tezligi hozirgi davrdagi kabi davom etadigan bo’lsa, 2050-yilga borib, ulardan sanoqlilarigina kichik parchalarga bo’lingan holda saqlanib qolishi mumkin holos. O’zbekiston tog’ muzliklarining chekinish sababi aniqlash ilmiy muammolardan biri sifatida o’rganilmoqda. Shunday bo’lsada, tog’ muzliklari ekotizmining ajralmas halqalaridan biri deya qarash lozim bo’ladi. Chunki tog’ muzliklarining tabiatda o’ziga xos tutgan o’rni mavjud. Ularni o’rganish ulkan ilmiy amaliy ahamiyat kasb etadi. Ilmiy ahmiyati O’zbekiston tabiiy geografiyasi, gidrologiya, glyasiologiya, toponomika kabi fanlarni rivojlantirishda muhim rol o’ynasa, amaliy ahamiyati esa, aholini ichimlik suvi bilan ta’minlash, ekoturizm, tog’ turizmi, dehqonchilikni rivojlantirishda yaqqol aks etadi.