Gidrogeologiya va injenerlik geologiyasi asoslari

X.M.Abdullayev
(1912—1962).

---

3 1
1940-yil  9  yanvarda  qator  ilmiy-tekshirish  institutlarini,  sektor,
bo‘limlarni birlashtirgan holda Ittifoq Fanlar akademiyasining O‘zbe-
kiston filiali, keyinchalik (1943) O‘zbekiston Fanlar akademiyasi tashkil
topdi.  Bu  esa  O‘zbekistonda  boshqa  fanlar  qatori  geologiya  fanining
yanada  rivojlanishiga,  ilmli  mutaxassislar  sonining  yanada  oshishiga,
yangidan-yangi yer osti konlarining ochilishiga sababchi bo‘ldi.
1941—1945-yillar ikkinchi jahon urushi davri bo‘ldi. Bu davr O‘zbe-
kiston geologlari zimmasiga ham respublikamizning tabiiy resurslarini
o‘rganish,  kerakli  xomashyoni  tezlik  bilan  qidirib  topish  va  yetkazib
berishdek  mas’uliyatli  vazifa  yuklagan  edi.  Bu  vazifalar  o‘z  vaqtida,
a’lo darajada bajarildi.
Shunday  qilib,  30—40-yillar  O‘zbekistonda  gidrogeologiya  va
injenerlik sohasining ham birmuncha rivojlanish davri bo‘ldi. Bu vaqtda
Markaziy Osiyoda gidrogeologiya va injenerlik fanlari bo‘yicha milliy
kadrlarning dastlabki bo‘g‘inlari (G‘. O. Mavlonov, N. A. Kenesarin va
b.) yetishib chiqdi. Yer osti suvlarini o‘rganish bo‘yicha maxsus ishlab
chiqarish  tashkilotlari  (Uzpodzemvod)  tuzildi.  Yangi  gidroelektro-
stansiyalar,  gidrotexnik  inshootlarni qurish  maqsadida  gidrogeologik,
injener-geologik ishlar boshlab yuborildi.
Ammo jahon urushining boshlanishi O‘zbekistonda injener-geolo-
gik, gidrogeologik ishlar rivojiga birmuncha ta’sir etdi. Tadqiqot ishlari
faqat ayrim regionlardagina (Toshkent oldi, Farg‘ona, Mirzacho‘l va
b.) olib borildi. Urushdan keyingi yillarda asosiy e’tibor respublikaning
lyoss jinslarining tarkibi, xossa va xususiyatlarini o‘rganishga (G‘.O. Mav-
lonov), yangi yerlarning meliorativ holatini yaxshilashga, yer osti suvlari
rejimini o‘rganishga (N. A. Kenesarin, M. M. Krilov), chuqur qatlam
ma’danli suvlarini davolash maqsadlarida ishlatish (B. A. Beder) masala-
lariga qaratildi.
1950-yillarga kelib o‘sha davrdagi mavjud gidrogeologik stansiyalar,