Gidrogeologiya va injenerlik geologiyasi asoslari

Injenerlik  seysmogeologiyasi.  Bu  fan  injenerlik  geologiyasi  va
seysmologiya fanlari oralig‘ida vujudga kelgan bo‘lib, u yoki bu imorat
va  inshootlari  qurilgan  va  qurilishi  kerak  bo‘lgan  hududni  injener-
geologik va injener-seysmologik nuqtayi nazardan o‘rganadi. Mukammal
va mikro-seysmik rayonlashtirish asoslarini yaratadi.
«Injener-geologik asoslari» deganda imorat  va inshootlar qurilgan
va qurilishi kerak bo‘lgan hududda sodir bo‘lgan yer qimirlash kuchining
1 
Lyoss (Loss) so‘zi xalqaro atama bo‘lib, u birinchi marotaba 1823-yili geologiyaga
oid nemis  adabiyotlarida K.G.Leonard  tomonidan qo‘llanilgan.  Lyoss bo‘shoqligi,  ser-
g‘ovakligi, suv ta’sirida o‘z og‘irligi va qo‘shimcha bosim ostida juda tez cho‘kuvchan-
ligi,  o‘ziga  xos  tarkibi  bilan  boshqa  tog‘  jinslaridan  tubdan  farq  qiladi.  Uni  nemislar
(«Loss»,  fransuzlar  «Loss»,  ruslar  (Lyoss),  o‘zbeklar  «Sog‘  tuproq  (lyoss)»  nomi  bilan
atashadi. Agar  lyoss jinsi  o‘z bo‘shoqligini,  g‘ovakligini va  cho‘kuvchanlik xususiyatla-
rini  yo‘qotgan  bo‘lsa  «Lyossimon»  jins  deb  ataladi.

---

2 2
o‘zgarishiga  va  oshishiga  ta’sir  etuvchi  omillar,  ya’ni  shu  hududning
geologik tuzilishi, tog‘ jinslari, ularning xossa va xususiyatlari, yer osti
suvlari,  yer  sath  tuzilishi,  mavjud  geologik  va  odamlarning  xo‘jalik
faoliyatlari oqibatida vujudga kelgan va kelishi mumkin bo‘lgan jarayon
va hodisalar, ana shu omillarni o‘rganish natijasida olingan ma’lumotlar
majmuasi tushuniladi.