Gidroenergetik qurilmalar elektr qismi, rele himoyasi va avtomatikasi

 
Asinxron Generatorlarning himoya turlari 
 
Kichik  quvvatli,  kuchlanishi  1000  V  dan  yuqori  boʻlgan  generatorlarni 
himoyalash  uchun  eruvchan  saqlagichlar  ishlatiladi.  Bunda  tokning  maksimal 
qiymati  I
ish.maks 
sifatida  generatorning  nominal  I
g.nom
  toki  olinadi.  Oʻta  yuklanish 
toki  I
o’ta  yuk.
  ishga  tushish  toki  I
pusk
  ga  teng  qilib  olinadi.  Saqlagichning  eruvchan 
qismidagi tok I
s.nom
 quyidagi shartlar asosida tanlanadi:  
                             
maks
ish
soz
nom
s
I
K
I
.
.


.
.
'
.
.
'
.
yuk
ta
o
yuk
ta
o
nom
s
К
I
I


,  
 
(6.21) 

---

 
177 
 
Quvvati  2000  kVt  dan  yuqori  boʻlgan  generatorlar  uchun  2  ta  releli  sabr 
vaqtsiz  tokli  kesim  ishlatiladi,  quvvati  5000    kVt  dan  yuqori  boʻlgan  generatorlar 
uchun TK 3 ta rele yordamida bajariladi. TK ning ishlash toki generatorning ishga 
tushish tokiga qarab sozlanadi. 
 
 
I
hish
 = K
soz
 I
pusk.max  
,
 
 
 
 
(6.22) 
 
bu yerda 
I
pusk.max
 – Generatorning ishga tushish tokining maksimal qiymati; 
 
K
soz 
 -  sozlash koeffitsiyenti. 
Bevosita  ta’sir  etuvchi  relelar  uchun 
K
soz
  =  2  -  2.5  ga  teng  deb  olinadi,  bilvosita 
ta’sir qiluvchi relelar uchun esa 
K
soz 
= 1.8 – 2. 
Agar  TK  talab  qilingan  sezgirlikni  ta’minlamasa,  quvvati  2  MVt  va  undan 
katta boʻlgan generatorlar uchun  differensial tokli himoya ishlatiladi.   
Asinxron  Generatorning  qisqa  tutashuvdan  tokli  himoyasi  turlari 
quyidagicha: 
a) bevosita ta’sir etuvchi releli; (6.18 a - rasm) 
b) bilvosita ta’sir etuvchi releli (oʻzgaruvchan operativ tokda);  
(6.18 b-rasm) 
d) bilvosita ta’sir etuvchi releli (oʻzgarmas operativ tokda).  
 
 
 
 
 
 
 
a)                                                                b) 
6.18 – rasm. Asinxron Generatorlar TK sxemalari 
 

---

 
178 
Betaraf 
nuqtasi 
yerdan 
izolyatsiyalangan 
tarmoqlarda 
ishlovchi 
generatorlarning himoyasi faqat ikki fazali qisqa tutashuvlarda ishga tushadi. 
Himoya odatda ikki fazali va bir releli qilib tuziladi.