Gidroekologiya

Oqava suvlarni tozalashda qo’llaniladigan biofiltrlar 
 
Biofiltrlar pishiq g’ishtdan yoki temir-betondan qurilgan inshootdir. Inshootning vazifasi uncha ko’p 
bo’lmagan chiqindi suvlarni tozalashdir. Biofiltrlar qurish uchun kichikroq yer maydoni tanlanadi. Biofiltrlar qishin-
yozin ishlaydigan, sun’iy ravishda temir betondan qurilgan biologik tozalash inshootidir. 
Biofiltrlarda oksigen qatnashishi sababli biokimyoviy jarayon jadal kechadi, oqibatda chiqindi suv 
tarkibidagi organik moddalar tez parchalanib mineralizatsiyaga uchraydi, mikrob qiriladi, gelmint tuxumlari ham 
jonsizlanadi. 
Biofiltr to’rt burchak yoki yumaloq shakldagi bo’shliq bo’lib, uning ichi filtrlovchi material bilan 
to’ldiriladi. Bunday materiallar g’ovak, yengil, havo o’tkazadigan, parchalanmaydigan bo’lgani ma’qul. Ko’mir 
shlaki, koks, shag’al, maydalangan tosh, kuydirilgan keramzit shunday material bo’lishi mumkin. 
Filtr material ustida suvni bir xil taqsimlovchi truba va ularga ulangan suvni sochib beradigan sprinklar 
bo’ladi. Sprinklar sistemasi suvni taqsimlovchi bak, tarqatuvchi truboprovodlar va sprinklardan iborat.Biofiltrning 
eng pastki qavati 0,2 metr, filtr materiallarining diametri 50-70 mm, ustki qavatining qalniligi – 1,8 metr, filtr 
materiallarining diametri esa 30-40 mm.ga teng. 
Amerika Qo’shma Shtatlari, Kanada,Germaniya va boshqa mamlakatlarda biofiltrni to’ldirish uchun 
plastmassadan tayyorlangan, kattaligi 0,6x0,6x12 m. yoki 0,3x0,3x1,2 metrli g’ovak qurilmalardan foydalaniladi. 
Material yengil, ularni tashish va biofiltrga o’rnatish anchagina qulay bo’lib, qurilma tarkibidagi g’ovak bo’shliq 

---

97% ni tashkil etadi, shlakdagi g’ovaklar 45% ni tashkil qiladi. Bunday sun’iy plastmassadan tayyorlangan filtrlash 
materiallari chiqindi suvlarning oksidlanishi uchun yaxshi sharoit tug’diradi. 
Biofiltrlar –
chiqindi suvlarni faqatgina mexanik yo’l bilan tozalangandan so’ng qabul qiladi. 
Biofiltr dastlab filtrlovchi materiallar bilan to’ldirilgandan so’ng organik moddalar, mikroblar bilan 
to’yintiriladi.