Geometriya 7-sinf

uchburchak 
bissektrisasi
 deyiladi.
Uchburchak uchidan shu uch qarshisidagi tomon 
yotgan to4g4ri chiziqqa tushirilgan perpendikulyar
uchburchakning balandligi 
deb ataladi.
ABC
uchburchakda 
B
burchakning bissektrisasini 
o4tkazamiz (
2-rasm
). Uning 
AC
tomon bilan kesishgan 
nuqtasi 
L
bo4lsin. 
ABC
uchburchakning 
B
uchidan 
AC
tomon yot gan 
to4g4 ri chiziqqa perpendikulyar tushiramiz
 
(
3a-rasm
). 
(E’ti bor bering: perpendikulyar uchburchak tomoniga 
tush mas ligi mumkin. Shuning uchun 
B 
uch qarshisidagi 
to mon orqali o4tuvchi to4g4ri chiziq qaralgan
(
3b-rasm
)
.) 
Per pendiku lyar asosini 
H
bilan belgilaymiz. Hosil 
bo4lgan 
BH
kesma 
ABC
uchburchak balandligi 
bo4ladi:
1
A
C
M
B
2
A
C
L
B
3
A
C
H
B
a)
A
C
H
B
b)
Bunda œ
B
uchdan chiqqan mediana
B
hamda œ
AC
tomonga tushirilgan mediana
B
iboralari qo4llanadi. 
Xuddi shunday iboralar bissektrisa va balandlikka 
nisbatan ham ishlatiladi.
Uchburchakning uchta uchi bo4lgani sababli, 
har bir uchburchak uchtadan mediana, balandlik va 
bissektrisaga ega. 
4
P
M
2
R
Q
M
1
M
3
UCHBURCHAKNING MUHIM ELEMENTLARI: MEDIANA, 
BALANDLIK VA BISSEKTRISA
23
4
-rasmdagi 
PM
1
, 
QM
2
va 
RM
3
kesmalar 
O
PQR
uchburchakning medianalari.
5-rasmdagi 
AH
1
, 
BH
2
va 
CH
3
kesmalar 
O
ABC
uchburchakning balandliklari.
6-rasmdagi 
ML
1
, 
NL
2
va 
KL
3 
kesmalar 
O
MNK
uchburchakning bissektrisalari. 
Bu muhim tushunchalarning xossalari bilan keyingi darslarda tanishamiz.
Mashq.
O4tmas burchakli uchburchakning balandliklarini o4tkazing.
Bajarish:
Uchburchakning, xususan, o4tmas burchakli uchburchakning ham 
uchta balandligi bor. O4tmas burchakli 
ABC
uchburchakni qaraymiz (
7-rasm
). 
56

---

57
5
A
H
2
C
B
H
1
H
3
6
M
L
2
K
N
L
1
L
3
1.
Uchburchakning medianasi nima? Uchbur-
chakning nechta medianasi bor? Chizmada 
chizib ko4rsating.
2.
Uchburchakning balandligi nima? Uchbur-
chakning nechta balandligi bor? Chizmada 
chizib ko4rsating.
3.
Uchburchakning bissektrisasi nima? Uchbur-
chakning nechta bissektrisasi bor? Chizmada 
chizib ko4rsating.
4
.
Burchak bissektrisasi bilan uchburchakning 
bissektrisasi o4rtasidagi umumiylik, o4xshashlik 
va farqlarni ayting.