Geometrik optika va fotometriya

27. Agar oldingi masaladagi shisha olinib, shisha-havo bo’linish sirtiga 41° burchak bilan oq nur tushirilsa, nima ro’y beradi?

28. Monoxromatik nur sindirish burchagi 40° bo’lgan prizmaning yon sirtiga normal tushmoqda. Bu nur uchun prizma materialining sindirish ko’rsatkichi 1,5. Prizmadan chiqayotgan nurning dastlabki yo’nalishdan og’ishi topilsin.

29. Monoxromatik nur prizmaning yon sirtiga normal tushadi va undan 25° ga og’ib chiqadi. Bu nur uchun prizma materialining sindirish ko’rsatkichi 1,7. Prizmaning sindirish burchagi topilsin.

30. Teng yonli prizmaning sindirish burchagi 10°,Mopoxromatik yorug’lik nuri prizma yon sirtiga 10° burchak ostida tushadi. Agar prizma materialining sindirish kursatkichi 1,6 bo’lsa, nurning dastlabki yo’nalishidan og’ish burchagi topilsin.

31. Ba`zi bir monoxromatik nur uchun prizma materialining sindirish ko’rsatkichi 1,6 ga teng. Nur prizmadan chiqayotganida to’la ichki qaytish ro’y bermasligi uchun bu nurning prizmaga eng katta tushish burchagiday bo’lishi kerak? Prizmaning sindirish burchagi 45° ga teng.

32.Yorug’lik dastasi teng yonli prizmaning yon sirti bo’ylab sirpanadi. Prizmaning chegara sindirish burchagi qancha bo’lganida singan nurlar ikkinchi yon sirtda to’la ichki qaytadi? Mazkur nurlar uchun prizma materialining sindirish ko’rsatkichi 1,6.

33. Monoxromatik yorug’lik nuri to’g’ri burchakli teng yonli prizmaga uning yon sirtidan kirmoqda. Hyp prizmaga kirgach, gipotenuza chetidan to’la ichki kaytib, ikkinchi katet orqali chiqadi. Bu nur uchun prizma materialining sindirish ko’rsatkichi 1,5 bo’lsa, yana to’la ichki qaytish ro’y berishi uchun nurning prizmaga tushadigan eng kichik burchagi qanday bo’lishi kerak?

34. Monoxromatik nur teng yonli prizmaning yon sirtiga tushib, prizmada singanidan keyin uning asosiga parallel ketadi. U prizmadan chiqishida, o’zining dastlabki yo’nalishidan δ burchakka og’adi. Bu holda prizmaning sindirish burchagi γ, nurning og’ishi δ hamda bu nur uchun sindirish ko’rsatkichi n o’rtasidagi bog’lanish topilsin.

35. Oq yorug’lik nuri teng yonli prizmaning yon sirtiga shunday burchak bilan tushadiki, qizil nur undan ikkinchi yon sirtiga perpendikulyar ravishda chiqadi. Agar prizmaning sindirish burchagi 45° bo’lsa, qizil va binafsha nurlarning dastlabki yo’nalishdan og’ishi topilsin. Qizil va binafsha nurlar uchun prizma materialining sindirish ko’rsatkichi mos holda 1,37 va 1,42.

36. Natriyning sariq chizig’I uchun (λ = 5,89·10-7m) kvars linzaning bosh focus masofasi 16 sm bo’lsa, simob spektri ultrabinafsha chizig’i uchun (λ = 2,59·10-7m) kvars linzaning bosh fokus masofasi topilsin. Ko’rsatilgan to’lqin uzunliklari uchun kvarsning sindirish kursatkichi mos holda 1,504 va 1,458.

37. Bir shishannng sindirish kursatkichi 1,5, ikkinchisiniki 1,7. Ikkala shishadan shakli bir xilda bo’lgan ikkita bir xil ikki yoqlama qavarik linza yasalgan. 1) Bu linzalar fokus masofalarining nisbati topilsin.2) Agar linzalar sindirish ko’rsatkichi 1,6 bo’lgan tiniq suyuqlikka botirilsa, ularning har biri optik o’qqa parallel bo’lgan nurlarga qanday ta`sir ko’rsatadi?

38. Ikki yoqlama qavariq, linza yuzlarining egrilik radiuslari R1=R2=50sm. Linza materialining sindirish ko’rsatkichi n=1,5. Linzaning optik kuchini toping.

39. Optik kuchi 10 dioptriy bo’lgan ikki yoqlama qavariq linzadan 15 sm masofada, optik o’qqa perpendikulyar qilib balandligi 2sm keladigan buyum qo’yilgan. Tasvirning vaziyati va balandligi topilsin. Chizmasi chizilsin.

40. Egrilik radiuslari bir xil va sindirish kursatkichi n= 1,5 bo’lgan ikki yoqlama kavariq linzaning bosh fokuslari egrilik markazlarida yotishi isbot qilinsin. 41. Fokus masofasi 16 sm bo’lgan linza buyumning oralari 60 sm bo’lgan ikki vaziyatida aniq tasvir beradi. Buyumdan ekrangacha bo’lgan masofa topilsin.

42. Sferik sirtlar bilan chegaralangan egrilik radiuslari 12 sm dan bo’lgan ikki yoqlama kavariq linza buyum bilan ekran o’rtasida shunday masofaga qo’yilganki,, ekrandagi tasvir buyumdan k marta katta chiqqan. Agar 1) k=1, 2) k -20 va 3) k-0,2 bo’lsa, buyumdan ekrangacha bo’lgan masofa aniqlansin. Linza materialining sindirish ko’rsatkichi 1,5.