Geologiya-qidiruv va kon-metallurgiya ” fakulteti “hayot faoliyati xavfsizligi” kafedrasi

Yashin urishining o’rtacha soni

Momaqaldiroq faoliyatining muttasilligi soat/yil	1 km2 yer yuzasiga uriladigan yashinni o’rtacha yillik soni, n	Momaqaldiroq faoliyatining muttasilligi, soat/yil	1 km2 yer yuzasiga uriladigan yashinni o’rtacha yillik soni, n
10-20	1	60-80	9
20-40	3	80	12
40-60	6	-	-

Shakli murakkab bo’lgan bino va inshootlar uchun N hisoblanganda, S va L uchun bino rejasini to’liq qoplashi mumkin bo’lgan eng kichik to’g’ri to’rtburchak kengligi (S) va uzunligi (L) qabul qilinadi.

Yashindan himoyalanayotgan bino va inshoatlarni bevosita yashin urishidan
himoyalanishi, himoyalanayotgan ob’ektga alohida turuvchi sterjenli (metall
tayoqcha) yoki trosli yashin qaytargichlar o’rnatilgan bo’lishi kerak.
YOQSH bino va inshootlarini bevosita yashin urishidan muhofazalash
quyidagi usullardan birida bajarilishi mumkin:
- SN 305 talablariga ko’ra himoya zonasini ta’minlovchi binolarda o’rnatilgan
yoki alohida turuvchi izolyatsiyalanmagan temir tayoq (sterjenli) va trosli
yashin qaytargichlar bilan: himoyalanayotgan binoga yoki inshoatga
o’rnatganda har qaysi sterjen yashin qaytargichdan yoki har qaysi trosli yashin
qaytargich ustunidan kamida ikkita tok tarmog’i o’tkazilgan bo’lishi kerak;
- o’zaro biriktirilgan yerga ulanishlardan foydalanilganda tok tarmog’i binoning
qarama-qarshi tomonlari bo’yicha o’tkazilgan bo’lishi kerak;
- biroz masofaga cho’zilgan yerga ulanishlar va yerga ulanuvchi tok tarmoqli
konturlardan foydalanilganda ham 25 m dan kam bo’lmagan masofada bino
perimetri bo’yicha o’tkazilgan bo’lishi kerak;
- nometall tekis tomga yashin qabul qiluvchi to’rni qo’yish orqali yoki bino va
inshoatning metall tomidan yashin qabul qilgich sifatida foydalanib, yashin
qabul qiluvchi to’r diametri 6-8 mm li po’lat simdan ishlangan bo’lib, tomga
bevosita yoki yonmaydigan isitgich qatlami yoki gidroizolyatsiya qatlami ostiga qo’yilishi kerak, to’r kataklari maydoni 36 m2, to’r tugunlari
payvandlanib ulangan bo’lishi kerak;
- bino yoki inshoat tomida joylashgan metall elementlar (quvurlar, shamollatish
qurilmalari va h.k.) po’lat tom yoki yashin qabul qilgich to’ri bilan ulangan
bo’lishi, binoning tomidan yuqoriga chiqib turgan nometall qismlari tom
metalli yoki to’rga ulangan qo’shimcha yashin qaytargichlar bilan
uskunalangan bo’lishi kerak. Yashin qabul qiluvchi to’r yoki tom metalli yerga
ulanishlari bilan tok tarmoqlari bino perimetri bo’ylab kamida har 25 metrda
o’tkazilgan bo’lishi kerak.