Geografiyasi

Yangi va eng yangi davr geografiyasining asosiy xususiyatlari. 
Bu 
davrda  geografiya  fanining  rivojlanishi  davr  (xalq  xo’jaligining)  talabidan    kelib 
chiqdi. Ayniqsa texnika va ilm-fanning taraqqiyoti ijobiy ta’sir etdi. 
 Geografiya  majmuali  fanlar  tizimiga  aylandi.  Ham  iqtisodiy,  ham  tabiiy 
geografiya barobariga rivojlandi. Bu borada  iqtisodiy  geograf N.N.Baranskiyning 
xizmatlari katta.  
Tabiy  geografiya  rayonlar  va  komponetlarni    o’rganish  yo’nalishlari 
bo’yicha rivojlana boshladi. 
 Geografik  ilmiy    tadqiqot  institutlari  va  tashkilotlari  tashkil  topdi.  Natijada 
fanning    ilmiy-nazariy,  metodologiyasi  va  amaliy  asoslari  bo’yicha  tizimli    ishlar 
olib borish yo’lga qo’yildi. Tadqiqotlar geografiya fanini turdosh fanlarga  yanada 
yaqinlashtirdi.  Jumladan  fizika,    kimyo,  biologiya,  astronomiya,  geologiya  va 
boshqalar  bilan.  Masalan,  V.I.Vernadskiy  va  uning  o’quvchisi  B.B.Polinov, 
keyinchalik  B.P.Perelman  landshaftlar  geokimyosini,  V.V.Shuleykin  landshaftlar 
fizikasini  rivojlantirdilar.  A.A.Grigoryev  zonallik    qonuniyatida  issiqlik  va 
namlikning    nisbatining  ahamiyatini  asosladi.  Paleogeografik,  biogeografik 
(V.N.Sukachev),  okeanografik  (L.A.Zenkevich),  landshaftshunoslik  (L.S.Berg, 
N.A.Solntsev) yo’nalishlari jadal suratlar bilan  rivojlandi. 
 Tabiiy geografiya hozirgi paytda xalq xo’jaligining turli tarmoqlariga xizmat 
qilmoqda.  Jumladan,  mustaqil  O’zbekistonda  geografiya  fani  komponentlarni 
tadqiq  etish  va  tabiatni  kompleks  (landshaft)  o’rganish  yo’nalishlarida 
rivojlanmoqda.  Tabiiy  geograflar  geosistemalarning  o’tmishi,  hozirgi  holati, 

---

63 
 
istiqboldagi  taraqqiyotini  o’rganish,  imkoniyatini  baholash,  rivojlanishini 
boshqarish kabi dolzarb  muammolar ustida ishlamoqdalar. 
 Bu  borada  professorlardan  N.A.Kogay,  L.N.Babushkin,  A.A.Rafiqov, 
A.Abdulqosimov,  L.Alibekovlar,  dotsentlardan  Sh.S.Zokirov,  P.G’ulomov, 
A.Zaynutdinov, I.K.Nazarov, I.Hasanov, A.Sultonov va boshqalar samarali mehnat  
qildilar.  Geografiya  tarixini    mukammal  bilgan  nazariyotchi  olimlardan  prof. 
Z.M.Akramov,  M.K.Qoraxonov,  A.Soliyev,    R.U.Raximbekov,  A.G.Azatyan, 
dotsent A.L.Yugaylarning xizmatlari katta. 
 Iqtisodiy  geograflarimizdan  professorlardan,  O.B.Otamirzaev,  A.Qayumov,  
Y.Ahmadaliyev  va  boshqalar  geografiya  fanining  nazariy  va  amaliy  asoslarini 
mustahkamlashda faol bo’lmoqdalar.