Geografiyasi

Issiqxona samarasi va global ishish. 
1.  Geograflar  sanoatlashu  vning  yoyilishi  hamda  iste’mol  va  ifloslanishdagi 
ortish  o’rtacha  global  temperaturaning  ortishiga  sabab  bo’layotganligidan 
havotir olishmoqda. 
2.  Issiqxona samarasiga atmosferda yerning haroratini ortishiga olib keladigan, 
radiatsiyani  issiqlikka  aylantiradigan  bug’ni  hosil  qiladigan  karbonat  (II) 
oksidi va metan gazi kabi sanoat chiqindilari sabab bo’lmoqda. 
3.  Global  ishish  nazariyasi  yer  haroratining  ortishi,  qutb  muzliklarining  tezlik 
bilan  erib  ketishi  va  natijada  dengiz  sathini  ko’tarilishiga  sabab  bo’ladigan 
kabi salbiy oqibatlarga olib keladi.
6
. 
O’zbekiston  Respublikasi  Rio  deklaratsiyani  ratifikatsiya  qildi.  O’zbekiston 
Iqlimning  o’zgarishi  to’g’risidagi  Konventsiya  va  Biologik  xilma-xillik 
to’g’risidagi  Konventsiyalarga  qo’shildi.  1998  yili  Barqaror  rivojlanish 
Kontseptsiyasi tayyorlandi. 1999 yili Barqaror rivojlanishning Milliy strategiyasini 
ishlab  chiqildi.  O’zbekiston  Respublikasida  barqaror  rivojlanishni  ta’minlash 
ustuvor masalaga aylandi. 
90  yillarda  alohida  davlatlar,  jahon  hamjamiyati,  halqaro  tashkilotlar  “XXI 
asrga kun tartibi”ni amalga oshirish bo’yicha harakatlarni amalga oshirdilar. 2000 
yili  Nyu-Yorkda  Ming  yilik  Sammiti  bo’lib  o’tdi  va  unda  “Ming  yillik 
Deklaratsiya” qabul qilindi. Ming yillik rivojlanish maqsadlariga erishish bo’yicha 
jahonning barcha mamlakatlarida sa’yi-harakatlar boshlandi. 
                                                           
6
 
Dr Christion Sawyer ap* Human geography crash course.  Printed in the United States of America.  Green Edition. -2012.183-P. 

---

220 
 
XXI asrga kelib, atrof muhitga ta’sir sur’ati yuqoriligicha qolmoqda. Dunyo 
okeanining ifloslanishi, cho’llashish, biologik xilma-xillikning kamayishi, chuchuk 
suv  yetishmasligi  va  boshqa  muammolar  tezkor  choralar  ko’rishni  talab  etadi. 
Aholi  sonining  o’sish  sur’atlari  yuqoriligicha  qolmoqda.  Ekologik  havfsiz, 
barqaror  rivojlanish  yo’lidagi  sa’yi-harakatlar  o’zining  ijobiy  natijalarini  ham 
bermoqda. 
Hozirgi  vaqtda  tabiat  va  inson  hayotining  ekologik  xavf  ostida  qolish 
jarayoni  yanada  murakkablashib,  mushkullashib  bormoqda.  Atrof-muhit  bilan 
jamiyat  o’rtasidagi  aloqalar  muvozanatining  buzilishi  tabiiy  holatga  putur 
yetkazmoqda.  Yer  yuzi  tabiatining  barqarorligi,  turg’unligi  va  uning  o’ziga  xos 
qonunlarini  insoniyat  tomonidan  buzilishining  asosiy  sabablaridan    biri 
kishilarning  atrof-muhit  muhofazasi  haqidagi  bilimlarining  yetishmasligi  hamda 
tabiatning kelajakdagi ekologik holatini ko’ra bilmasliklaridir.  
Ekologik vaziyatni tubdan yaxshilash uchun ekologik siyosatga o’z ta’sirini 
ko’rsatishi  mumkin  bo’lgan  vazirliklar,  korxona  va  tashkilot  rahbar  kadrlarining 
faoliyatida  ijtimoiy-ekologik  vaziyatga  to’g’ri  baho  berish,  uni  ximoya  qilish, 
saqlash va takomillashtirish kabi tushunchalarni qalbdan his etishni shakllantirish, 
ya’ni ularda ekologik  muammolarga muhim ijtimoiy-siyosiy ish sifatida qarashni 
tarbiyalashdir.  Ushbu  rahbar  kadrlarida  tabiatni  muhofaza  qilish  muammolarini 
to’g’ri  yechish  va  bashorat  qilishni  uddalash,  yuzaga  chiqishi    mumkin  bo’lgan 
ijtimoiy-iqtisodiy  ziddiyatlarni  oldini  olish  sharoitlarini    yaratish  kabi  hislatlarni 
barpo etish hisoblanadi.