Geografiyasi

Bojxona ittifoqi – ikki yoki bir qancha davlatlarning bojlar bo’yicha o’zaro 
chegaralarni  bekor  qilish  va    yagona  boj  tarifi  joriy  etish  yuzasidan  o’azro 
kelishuvi.  Uchinchi  mamlakat  uchun  joriy  etilgan  alohida  yagona  tarif  va  kvotlar 
esa  ularni  erkin  savdo  hududidagi  boj  ittifoqidan  ajratib  turadi.  Bojxona  itifoqi 
poshlinasiz ichki integratsiyaviy xizmatlar, tovarlar va ularning hudud ichida to’liq 
erkinligini  nazorat  qilib  turadi.  Odatda  bojxona  itifoqi  tashqi  savdoga  kelishilgan 
markazlashu  v  joriy  qiluvchi  davlatlararo  organlarning  rivojlangan  tizimini 
yaratishni talab qiladi. Hammasidan ham ko’proq ular hujjatlarga javob beradigan 
boshqaruv ministlarining yig’ilishlari davriyligini qabul qiladi. Ular har doim o’z 
faoliyatlarida harakat qiluvchi davlatlararo kotibiyatga tayanishadi. 
Bojxona  ittifoqlari  (BI)  dunyoning  juda  ko’p  mamlakatlarida  rivojlangan. 
Ular  quyidagilar:  Turkiya  bilan  YeI  assotsiatsiyasi  (1963y),  uning  tarkibiga  YeI 
mamlakatlari  va  Turkiya  kiradi.  Arab  umumiy  bozori  (1964y)  –  Misr,  Iroq, 

---

144 
 
Iordaniya,  Liviya,  Mavritaniya,  Suriya  va  Yaman.  Markaziy  Amerika  umumiy 
bozori  (1961)  –  Kosta  Rika,  Salvador,  Gvatemala,  Gonduras,  Nikaragua. 
Kolumbiya,  Ekvador,  Venesuela  mamlakatlari  o’rtasida  tuzilgan  erkin  savdo 
hududi  (1992  y)  –  Kolumbiya,  Ekvador,  Venesuela.  Sharqiy  Karib  havzasi 
mamlakatlari  tashkiloti  (1991  y.)  –  Antigua  va  Barbuda,  Dominika,  Grenada, 
Montserrat, Sent-Kites va Nevis, Sent-Lyusiya, Sent-Vinsen va Grenadinalar. 
Umumiy  bozor-iqtisodiy  integratsiyaning  hammadan  ko’proq  rivojlangan 
turi.  Integratsiyalashgan  mamlakatlar  nafaqat  tovar  va  xizmatlar  erkin  harakati 
haqida  kelishishadi, balki ishlab  chiqarish faktorlari-davlatlar o’rtasida kapital va 
ishchi  kuchlar  borasida  ham  almashu  vlar  qilishadi.  Umumiy  bozorning  iqtisodiy 
integratsiyasiga  qo’yidagi  dunyo  tashkilotlari  kiradi:  Fors  ko’rfazidagi  arab