11-rasm. Kattaqo’rg’on suv omborining avvalgi (2016y) va hozirgi (2021y) holati.
XULOSA
Xulosa qilib aytganda, mazkur atlasdagi O’zbekiston Respublikasi gipsometrik kartasi orqali kartalarda relyefni tasvirlash usullari o’rganildi. Xaritalarni legendalarini tahlil qilishda relyefni gipsometrik usulda tasvirlanishining asosiy xususiyatlari belgilab bilib olindi.
Xarita joyning balandlik pog’onalarini ajratib ko’rsatilishi va rangli shkalada berilishi (past tekislik, balandlik, tog’ mintaqasi, tog’ oldi, o’rta tog’, baland tog’ va h.k.) ni, relyefning o’ziga xos xususiyatlarini (daryo vodiylari, tizmalar, pastqamliklar, tekisliklar va h.k.) o’rgandim va amaliy mashg’ulotni bajarishda turli xil ko’nikma hosil qilindi.
Kartani tahlil qilishda bu ishda yangi metotdan ya’ni, masofadan zondlash (tabiiy-geografik hududning kosmik ya’ni fazodan ko’rinishi) orqali hudud o’rganildi. Bundan shu ko’rinadiki turli yillardagi hududning holatini, undagi voqea-hodisalarni qay darajada o’zgargan yoki o’zgarmaganligini ko’rish mumkin bo’ldi.
Gipsometrik kartadagi voqea-hodisalarni tahlil qilish mobaynida, hududning avvalgi (2016y) hamda hozirgi (2021y) holatini solishtirildi. Bundan shu ma’lum bo’ldiki, ba’zi voqea-hodisalarni kichrayib yoki umuman yo’q bo’lib qolganini ko’rishimiz, yana obyektlarni kartalarda ko’rsatilmaganligini, undan tashqari boshqa obyektlarni shu vaqt oralig’ida o’z holatini o’zgartirmay qolganligini aniqlash mumkin bo’ldi.
O’zbekiston Respublikasi gipsometrik kartasida, hududni topografik kartalarga qaraganda birmuncha umumlashtirilib tasvirlanganligini ko’rishimiz mumkin. Shuning uchun ham ular hudud to’g’risidagi umumiy ma’lumotlarnigina bera oladi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
Safarov E.Yu., Prenov Sh.M., Meyliyev B.A. Tabiiy xaritalarni loyihalash va tuzish. Amaliy va laboratoriya mashg’ulotlari. Toshkent 2014 – yil.
O’zbekiston geografik atlasi – Toshkent, “Yergeodezkadastr” davlat qo’mitasi, 2016. 38-39 b.
Mirzaliyev T., Safarov E.Y., Egamberdiyev A., Qoraboyev J.S. Kartashunoslik. - Toshkent.: “Cho’lpon”, 2012.
Берлянт А.М. Картография: Учебник для вузов. – М.: Аспект Пресс, 2002. - 336 с.
Egamberdiyev A. Kartografiya. Ma’zular matni. Birinchi qism. O’quv qo’llanma. - Toshkent.: “O’zMU”, 2000, 48 b.
Tangriboyev S.K., Zakirov R.S., Shermatov A.F. Harbiy topografiya: O’quv qo’llanmasi. - Toshkent.: O’zbekiston Respublikasi IIV Akademiyasi, 2005. 62-63 b.
https://www.polnaja-jenciklopedija.ru
http://webdars.nuu.uz
https://www.m-translate.ru
https://earth.google.com
Do'stlaringiz bilan baham: |