Гeoгрaфия

Шаруашылығы
. Қарақалпақстан Республикасы шаруашылығының негiзi 
агроөнеркәсіп кешенiнен құралған. Бұл жердегі суармалы диқаншылық еңбек 
пен қаржыны көбірек талап етедi. Соның iшiнде, Әмудария сағасындағы 
суару каналының қазылуы су басып кетуден сақтайтын бөгеттер мен 
батпақтарды құрғататын арықтар қазуға мәжбүр еткен. Өткен жылдары 
ирригация салалары қайта құрылды және кеңейтiрiлдi. Қызкеткен, Мақта-
арна сияқты жаңа каналдар құрылды. Әмударияның әр екi жағасына су 
тасқынына қарсы бөгеттер салынды. Үлкен гидротехника құрылымы — 
Тақиятас гидроузелі 1973 жылы iске қосылды.
Қарақалпақстанның егін ауданының үлкен бөлігінде мақта мен 
бидай өсіріледі. Әмудария сағасында жоңышқа мен күріш өсiру 
қолайлы. Қарақалпақстан Өзбекстанда ғана емес, бәлкім Орталық 
132-сурет. 
Қарақалпақстан Республикасы халқының ұлттық құрамы (пайыз есебінде).
131-сурет. 
Нөкістегі 
жүннен отау тоқу 
комбинаты.
өзбек
қарақалпақ
қазақ
түрікмен
орыс
басқа ұлт 
өкілдері
http://eduportal.uz

---

167
Азияда тұқымдық жоңышқа өсiретiн ең iрi аймақ саналады. Жоңышқа 
тұқымының Қарақалпақстан сұрыбы ең сапалы болып саналады. Дәндi 
дақылдарынан күріш, ақ жүгерi мен жүгерi көп егiледi (133-сурет). Күріш 
шаруашылығының орны үлкен. Өзбекстандағы күріш аудандарының үлкен 
бөлігі Қарақалпақстанда орналасқан.
Ауыл шаруашылығының негізгі тармақтары:
күріш шаруашылығы, 
мақташылық, бақша шаруашылығы, қой шаруашылығы. 
Мал шаруашылығы – Қарақалпақстан Республикасы шаруа шылығының 
маңызды саласы. Кең жайлаулар мен Әмудария сағасындағы шабындықтар 
мал шаруашылығының ертеден жем-шөп базасы болып келген. Малдарды 
бағу үшiн жоңышқа, жүгерi және ақ жүгерiден басқа, мақта тазалау, май, 
сүт-май өнеркәсібі кәсіпорындарының қалдықтарынан да пайдаланылады. 
Шөл жайлауларында жыл бойы қаракөл қойлары бағылады. Шөлдегi 
шаруашылықтарда аздап түйе де бағылады. Iрi қара мал суармалы диқаншылық 
аймақтарында — Әмудария сағасында сүт, ет үшiн бағылады. 
Қарақалпақстанда құс, әсiресе су құстарын көбейту үшiн кең мүм кiндiк 
бар. Төрткөл ауданында шаруа шылықтараралық құс фермасы құрылды. 
Жiбек шаруашылығы Төрткөл мен Әмудария аудандарында дамыған. Бұл екi 
аудан Қарақалпақстан Республикасындағы жалпы 
жiбектiң негізгі бөлігін бередi.