Geografiya ta'lim yo'nalishi kurs ishi

O'zbekiston va Xitoy Xalq Respublikasi. O'zbekiston va XXR o'rtasida iqtisodiy sohadagi hamkorlik munosabatlardagi yetkachi yo'nalishlardan hisoblanadi. Iqtisodiy o'sish ko'rsatkichlari bo’yicha jahonda yetakchi mamlakat hisoblanmish Xitoy bilan aloqalarga har doim alohida e’tibor berilgan.
Bugungi kunda O'zbekiston va XXR o'zaro strategik hamkor hisoblanib, ayni paytga qadar ikki davlat o'rtasida 120 dan ortiq davlatlararo hamda hukumatlararo shartnoma va bitimlar imzolangan.⁸ Bu bitimlar ikki tomonlama hamkorlik munosabatlarining deyarli barchajabhalarini, jumladan siyosiy, iqtisodiy, madaniy, harbiy-texnik va boshqa sohalami qamrab olgan. O'tgan 20 yil mobaynida hamkorlik rivojlanib, yildan-yilga yangicha mazmun kasb etmoqda. “Xitoy bilan O'zbekistonning tashqi iqtisodiy aloqalari tenglik asosida hamkorlik qilish, o'zaro ichki ishlarga aralashmaslik g'oyasiga tayanadi. Mazkur siyosat har ikkala davlatning manfaatlariga har tomonlama mos tushadi”⁹.
O'zbekiston tashqi siyosatida iqtisodi jadal rivojlanayotgan mamlakatlar - Yaponiya, Janubiy Koreya, Xitoy bilan hamkorlikka alohida e’tibor qaratadi. Sharqiy Osiyo mamlakatlari bilan iqtisodiy aloqalariga e’tibor qaratsak, 2012-yilga kelib o'zaro tovar ayirboshlash hajmi Yaponiya bilan 214,7 million AQSH dollarini, Janubiy Koreya bilan qariyb 2 milliard AQSH dollarini, Xitoy bilan esa 2,5 milliard AQSH dollarini tashkil etgani holda kelajakda bu ko'rsatkichlar yanada oshishi kutilmoqda. Mamlakatimizda ko'plab qo'shma korxonalar faoliyat ko'rsatmoqdaki, ular iqtisodimizga yangi texnologiyalami joriy etishda, aholini ish bilan ta’minlashda va zamon talablariga mos mahsulotlar ishlab chiqarishda muhim ahamiyat kasb etmoqda. Mamlakatimizda ko'plab qo'shma korxonalar bunyod etilib ular asosan, savdo, to'qimachilik, yengil sanoat, kimyo va oziq-ovqat sanoat, avtomobilsozlik, mashinasozlik, metallni qayta ishlash, sayyohlik va boshqa sohalarda faoliyat ko'rsatmoqda.
“O'zbekistonda qulay investitsion muhit shakllantirildi, eksportga yo'naltirilgan iqtisodiyot vujudga keltirildi. Tashqi iqtisodiy faoliyatni erkinlashtirish jarayoni izchillik bilan davom ettirilmoqda. Ayni paytda, mamlakatni jahon bilan bog'lovchi kommunikatsiya tizimlarini rivojlantirishga
katta ahamiyat berilyapti” ¹⁰ Bu kabi imkoniyat Sharqiy Osiyo mamlakatlariga O'zbekiston iqtisodiga katta miqdorda sarmoya kiritishlariga sabab bo'lmoqda.
O’zbekiston Respublikasi a’zo bo’lib kirgan eng muxim birlashmalardan biri - Mustaqil Davlatlar hamdo’stligi (MDH) bo’lib, u 1991 yil dekabrda tuzilgan. Hozir MDH ga Ozarbayjon Respublikasi, Armaniston Respublikasi, Belorus Respublikasi, Qozog’iston Respublikasi, Tojikiston Respublikasi, Qirg’iziston Respublikasi, Moldova Respublikasi, Rossiya Federatsiyasi, Turkmaniston Respublikasi, O’zbekistonRespublikasi vaUkraina kiradi. O’zbekiston sobik Ittifoq respublikalari bilan aloqalarga katta ahamiyat berib, avvalboshdonoq Mustaqil davlatlar hamdo’stligini tuzish g’oyasini qo’llab-quwatladi. Bunday hamkorlikka hamdo’stlik mamlakatlarining hududiy yaqinligi va iqtisodiy jihatdan bog’langanligi emas, balki chuqur tarixiy, madaniy va ma’naviy aloqalar, katta tarixiy davr mobaynida xalqlarimizning taqdiri mushtarakligi ham asos bo’lmoqda.
Hamdo’stlik maqsadlari quyidagilar:

• 
  demokratik huquqiy davlatlar tuzish, ular o’rtasidagi munosabatlar davlat mustaqilligini va suveren tenglikni o’zaro tan olish va hurmatlash, o’z taqdirini o’zi belgilash huquqi, teng huquqlilik va ichki ishlarga aralashmaslik, har qanday tazyiqlardan voz kechish, nizolami tinch yo’l bilan hal etish, inson huquqlari va erkinliklarini, shu jumladan kichik millatlar huquqlarini hurmat qilish, majburiyatlarini va boshqa umum tan olingan xalqaro huquq tamoyillari va normalarini halol bajarish asosida rivojlanadi;
  
• 
  bir-birlarini hududiy butunligini va mavjud chegaralar buzilmasligini tan olish va hurmat qilish;
  
• 
  chuqur tarixiy ildizlarga ega bo’lgan xalqlaming tub manfaatlarini hamda qo’shnichilik va o’zaro manfaatli hamkorlik munosabatlarini mustahkamlash;
  

• fuqarolararo va millatlararo totuvlikni saqlash.
Ayni vaqtda O’zbekiston Respublikasining MDHga a’zoligi unga bir qator muhim vazifalami millat, iqtisodiyot manfaatlariga muvofiq hal etish imkonini beradi:
-ishlab chiqarishni, aholi ta’minotini (awalo oziq-ovqat bilan) qo’llab-quwatlashni ta’minlovchi ko’lamda kooperativ xo’jalik aloqalarini rivojlantirish va takomillashtirish;

• 
  MDHning bir qator tovarlarini bozorda, ayniqsa an’anaviy mahsulotlami sotish sohasida yetakchi mavqeni saqlash;
  
• 
  sobiq ittifoqchi respublikalar ega bo’lgan xom-ashyo resurslaridan foydalanish;
  
• 
  O’zbekistonning uchinchi mamlakatlarga eksport-import tovar oqimiga xizmat ko’rsatuvchi transport kommunikatsiyalaridan kafolatli va xatarsiz foydalanish.
  

O‘zbekiston Respublikasining MDH Davlatlari bilan hamkorigi