Geografiya 10 sinf 2017. indd

12-§. TABIATNI MUHOFAZA QILISHNING 
GEOGRAFIK ASOSLARI
Aholining  tez  ko‘payishi  va  fan-texnika  taraqqiyoti  munosabati  bilan 
jamiyatning  tabiatga  ta’siri  tobora  kuchaymoqda.  Bu  ta’sir  ham  ijobiy, 
ham  salbiy  oqibatlarga  olib  kelmoqda.  Shu  tufayli  tabiatni  muhofaza 
qilish,  inson  uchun  qulay  ekologik  muhitni  saqlash  va  tabiiy  resurslar-
dan  oqilona  foydalanish  –  eng  dolzarb  masalalardan  bo‘lib  qolmoqda.
Tabiatni muhofaza qilish 
deganda,  tabiatni  insoniyat  manfaatlarini 
ko‘zlab  saqlashga  va  ongli  ravishda  o‘zgartirishga,  uning  mahsuldorli-
gini  saqlab  qolishga,  hamda  resurslaridan  oqilona  foydalanishga  qaratil-
gan  barcha  turdagi  tadbirlar  tushuniladi.  Bu  tadbirlar  davlat  va  nodavlat 
tashkilotlar  tomonidan  amalga  oshiriladi.
Tabiatni  muhofaza  qilishning 
eng asosiy masalalari 
–  atrof-muhit  if-
loslanishining  oldini  olish  va  barcha  turdagi  tabiiy  resurslar:  suv,  yer, 
iqlim,  o‘simlik,  hayvonot  resurslari  hamda  qazilma  boyliklardan  oqilo-
na  va  isrof  qilmay  foydalanish.
Tabiatni  muhofaza  qilishning  ikki  xil  yo‘li  mavjud. 
Birinchisi,
  alohi-
da  muhofaza  etiladigan  hududlar  ajratilib,  u  yerdagi  tabiiy  landshaftlar 
yoki  noyob  tabiat  yodgorliklarini  saqlab  qolish,  ayrim  turdagi  o‘sim-
lik  va  hayvonlarni  saqlash  va  ko‘paytirish  tadbirlari  amalga  oshiriladi. 
Ikkinchisi,
  keng  qamrovli  bo‘lib,  tabiatni  undan  xo‘jalik  maqsadlarida 
foydalanish  jarayonida  muhofaza  qilishni  o‘z  ichiga  oladi.