Geografiya 10-sinf 1-bilet

24-BILET

1. 
   Okeaniya davlatlarining tabiiy resurslari, aholisi va xalqaro ixtisoslashuvi. Okeaniya Tinch okeanining janubi-g‘arbiy va markaziy qismlarida joylashgan orollar guruhidan tashkil topgan bo‘lib, uning umumiy may- doni - 1,26 mln km² ni tashkil etadi. Mazkur mintaqada 11 mln kishi- dan ortiq aholi istiqomat qiladi. Uning tarkibida 40 ga yaqin turli davlat, mamlakat va hududlar mavjud bo‘lib, ularning 13 tasi mustaqil davlat hisoblanadi. Okeaniya siyosiy xartasida 1 federativ davlat (Mikroneziya Federativ shtatlari), 1 ta monarxiya davlati (Tonga) va turli davlatlarning qator mustamlaka hududlari (masalan: Amerika Samoasi, Guam, King- men rifi (AQSH), Pitkern (Buyuk Britaniya), Norfolk, Ashmor va Kartye orollari (Avstraliya), Fransuz Polineziyasi, Yangi Kaledoniya (Fransiya) va b.) mavjud. Okeaniya davlatlari tarkibiy jihatdan Melaneziya, Po- lineziya va Mikroneziya mintaqalariga ajratiladi (20-rasm). Relyef xususiyatiga ko‘ra, Okeaniya kontinental, marjon va vulqon kelib chiqishiga ega orollardan tarkib topgan. Yangi Zelandiya, Yan- gi Gvineya (orolning sharqiy qismi Okeaniya tarkibiga kiradi), Yangi Kaledoniya kabi yirik orollar kontinental xususiyatga ega. Ular umumiy
   

Okeaniya hududining 87% ni egallaydi. Tog‘li relyefga ega, maydoni


isbatan yirik orollar, asosan, mintaqaning janubi-g‘arbiy qismida joy­lashgan bo‘lsa, qolgan kichik va mayda orollar Tinch okean akvatori- yasida keng maydonda tarqoq ravishda joylashgan. Tinch okean akva- toriyasining 1/3 qismini Okeaniya orollari tashkil qiladi.

2. 
   «Geoid» va «Surilma» atamalarining mazmun-mohiyatini tushuntiring.
   

Geoid (yunocha ge - Yer, idos - ko‘rinish, qiyofa, ya’ni “Yer ko‘rinishida”,

“Yerga o‘xshash” ma’nolarini bildiradi) - Dunyo okeani suv sathining tinch va muvozanat holatida turganidagi sathiy yuza va ushbu yuzani quruqliklarning tagidan farazan davom ettirganda hosil bo‘lgan qabariq yuza. Bu yuza hamma joyda og‘irlik kuchi yo‘nalishiga perpendikulyar bo‘ladi.

3. 
   O ‘zbekiston siyosiy-ma ’muriy xaritasidan Turkmanistonga chegaradosh bo ‘lgan respublikamizning hududlarini ko‘rsating. Ulardan qaysi birining maydoni eng kichik?
   

Bu viloyat markazining geografik koordinatalarini aniqlang.