Geog-8-uzb indd

ekstensiv
yo‘l bilan rivojlandi. 
Ekstensiv xo‘jalik yuritish
– shlab ch qar shn fan-texn ka yutuqlar
va zamonav y mexan zats ya mkon yatlar o‘rn ga ta b y boyl klarn
jadal o‘zlasht r sh h sob ga yuksalt r sh usul . 
Ekstensiv xo‘jalik yuritish usuli natijasida yoqilg‘i, energiya, inson 
omili, ayniqsa, suv ko‘p sarflandi. Suv sarfining ko‘payishi Orol fojiasini 
keltirib chiqargan sabablardan bo‘ldi. Yerdan foydalanishdagi xatoliklar esa 
tabiatning ifloslanishi va tuproq unumdorligining pasayishiga olib keldi. 
Demak, 
ekstensiv yo‘l
muayyan vaqt taraqqiyotini ta’minlasa-da, uning 
jiddiy salbiy oqibatlari ham bo‘ladi.
Shu sababli davlatimiz intensiv xo‘jalik 
yuritish usuliga o‘tish vazifasini ilgari surmoqda.
Intensiv xo‘jalik yuritish
– fan va tex n ka yutuqlar n qt so d yot ga 
tezkor jor y etuv ch , xomashyo va boyl k larn tejab-tergab, ch q nd
ch qarmay to‘l q foydalan sh usul .
Intensiv xo‘jalik yuritish usulidan foydalangan holda xorijiy mamlakatlar 
bilan hamkorlikda zamonaviy texnologiyaga asoslangan qo‘shma korxonalar 
tashkil qilinmoqda. 
O‘zbekiston milliy iqtisodiyotining 
intensiv
 
yo‘l
dan rivojlanishi mehnat 
unumdorligi, mahsulot sifati va ishlab chiqarish samaradorligining jahon 
darajasiga yetishini ta’minlaydi.
1. 
Ishlab chiqarishni intensivlashtirish deganda nimani tushunasiz?
2.
Ekstensiv yo‘l qanday natijalarga olib keladi?
3.
Qaysi sohalar moddiy ne’mat ishlab chiqarmaydigan sohalar hisoblanadi?
?
http://eduportal.uz

---

30
Mustaq ll kkacha yurt m z, asosan, paxtach l k va qorako‘lch l kkag na 
xt soslashgan bo‘lsa, end l kda O‘zbek ston qt sod yot yuzlab xt soslash-
gan tarmoqlarga ega (19-rasm). 
Sanoat
– m ll y qt sod yotn ng modd y ne’matlar shlab ch qaruvch
muh m tarmog‘ d r. Iqt sod yotn ng barcha tarmoqlar da texn ka taraqq -
yot sanoatga bog‘l q. Sanoatn ng r vojlan sh b lan yang ahol punktlar , 
transport yo‘llar vujudga kelad . Q shloq xo‘jal g , qur l sh, savdo-sot qn ng 
taraqq yot darajas o‘sad , sanoatn ng r vojlan sh b lan tab atdan foydalan sh 
ham j dd y o‘zgarad .
Iqt sod yotn ng boshqa tarmoqlar s ngar sanoat ham turl joylardag kor-
xona (zavod, kon, elektr stans ya kab )lardan borat. Sanoat korxonalar n ng 
aksar yat q sm davlat mulk bo‘l b keld va bugung kunda ular xusus ylasht -
r lmoqda. Xusus ylashgan sanoat korxonalar bozor munosa bat lar ga xos talab 
va takl f asos da shlayd . Bu jara yon sanoatn ng r vojlan sh d nam kas ga