Sanoat xoldinglari

Sanoat xoldinglari 
Sanoat xoldinglari -ishlab chikarish fao liyati bilan shug'ullanmaydilar.Ular o'zlariga kiruvchi korxonalar faoliyati ustidan nazoratni amalga oshiradilar. 
Xoldingga kiruvi kompaniyalar yuridik va xo'jalik mastaqilligini saqlab qoladilar va o'z nomlaridan tijorat bitimlarini tuzadilar. 
Moliya-sanoat guruhlari (MSG) o'z tarkibiga sanoat korxo nalari, tadqiqot tashkilotlari, savdo firmalari, banklar, investitsion fondlar va sug'urta kompaniyalarini birlashtiradilar. 
Guruhning boshida bir yoki bir necha banklar turadi, ular unga kiruvchi kompaniyalarning pul sarmoyalarini boshqaradilar, hamda ularning faoliyatini muvofiqlashtiradilar.
Boshqa birlashmalarga nisbatan moliya-sanoat guruhi tashkiliy rasmiyatchilikni kamaytirishi bilan farqlanadi. Unga kiruvchi har bir firma savdo bitimlarida mustaqil qatnashadi. 
Ammo bosh kompaniya, aslida,muhimroq qarorlar qabul qilishda markaz bo'ladi. 
Bunday integratsiyalashishning asosiy maqsadlari quyidagilar: 
-investitsion resurslarni iqtisodiyotni rivojlanishining ustivor yo'nalishlarida jamlash; 
-ilmiy- texnik taraqqiyotni jadallashtirish;
-mamlakat korxonalari mahsulotlarining eksport salohiyati va raqobotbardishligini oshirish; mamlakat sanoatida ilg'or tarkibiy o'zgarishlarini amalga oshirish; 
Bozor iqtisodiyoti, raqobatli iqtisodiy muhit sharoitlari- 
da ratsional texnoligik va kooperatsion aloqalarni shakllantirish.
Tajriba shuni ko'rsatdiki, O'zbekiston Respublikasida faoliyat yurituvchi MSG yirik investitsion loyihalarni amalga oshiradilar, ishlab chiqarishni pasayishiga qarshi kurashadilar, pulni barqarorlashiga ko'maklashadilar. Bundan tashqari MSG qayta qurish davrida yetishmagan resurslarni sohalararo qayta taqsimlash mexanizmlarini to'ldiradilar va ishonchli, sifat talablariga javob beruvchi yetkazib berishlar va sotishlar uchun haqiqiy sharoitlarni yaratidilar.
Korxonalar va tashkilotlarni guruhga birlashishi jahon bozorlardagi tashqi iqtisodiy o'rinni kuchaytiradi, u yerda ko'pincha transmilliy korporatsiyalar ko'proq qudratli salohiyatga ega bo'lgan moliya-sanoat savdo majmuasi kabi tashkil qilinganlar. 
Holding, holding kompaniya (inglizcha: holding — egalik) — asosiy faoliyati korxonalarning aksiyalarini oʻz tasarrufiga olish orqali ularning ishini nazorat qilish va boshqarishdan iborat boʻlgan kompaniya, bosh korxona. Holding tarkibida asosiy korxona va shoʻʼba korxona yoki bir necha shoʻʼba korxonalar mavjud boʻladi. Xolding kompaniyaning oʻzi ishjgglab chiqarish faoliyati bilan shugʻullanmasligi mumkin, lekin koʻp hollarda Holdinglar aksiyalarni boshqarish bilan bir qatorda moliya-kredit, savdo, transport va boshqa faoliyat turlari sohasida tadbirkorlik bilan shugʻullanadi. Ish oqilona tashkil etilganda holding yagona ilmiy-texnika, investitsiya, tashqi iqtisodiy siyosatni oʻtkazish, ayrim xizmatlarni markazlashtirish imkoniyatini yaratadi. Holding boshqa korxonalar aksiyalarining paketlariga egalik qilish orqali nazoratidagi korxonalarning direktorlar kengashi, boshqaruvi va boshqa rahbar organlariga oʻzi taklif etadigan nomzodlarning saylanishini taʼminlash imkoniyatiga ega boʻladi. Holdingning asosiy belgisi bir korxona (bosh korxona) boshqa korxona yoki korxonalar (shoʻʼba korxonalar) tomonidan qabul qilinadigan qarorlarni nazorat qilish imkoniyatiga egaligida. Bir qancha korxonalarni boshqarishning Holding shakli ularning mustaqilligini bekor qilish bilan bir korxonaga birlashtirish, bir markazga toʻliq boʻysundirish va oʻzaro faoliyatni muvofiqlashtirish uchun teng huquqli korxonalar assotsiatsiyasini tashkil etish oʻrtasidagi oraliq shakl hisoblanadi. Oʻzining tashkiliyhuquqiy shakliga koʻra, Holding, odatda, aksiyadorlik jamiyati qatoriga kiradi. Oʻz navbatida, aksariyat hollarda, Holding aksiyalariga uning oʻzi nazorat qiladigan korxonalar egalik qiladi, bu esa korxonalarning manfaatlarini oʻzaro va Holding kompaniya manfaatlari bilan uygʻunlashtirish imkoniyatini yaratadi.
Oʻzbekistonda 20-asrning 90-yillari oʻrtalaridan yoqilgʻi sanoatida „Oʻzneftgaz“ milliy xolding kompaniyasi, mebel sanoatida „Fayz“ xolding kompaniyasi; oziq-ovqat sanoatida „Oʻzmevasabzavotuzumsanoat xolding“ kompaniyasi, qishloq xoʻjaligi mashinasozligida „Oʻzqishloqxoʻjalikmashxolding“ kompaniyasi muvaffaqiyatli faoliyat olib boradi. Koʻp hollarda boshqa korxonalar faoliyatini nazorat qiladigan (ularning aksiyalariga egalik qilish orqali) kompaniyaning oʻzigina emas, balki Holding orqali oʻzaro bogʻlangan yuridik shaxslar majmui ham Holding deb ataladi.
O‘zbekiston prezidenti Shavkat Mirzyoyev «Respublika oziq-ovqat sanoatini jadal rivojlantirish hamda aholini sifatli oziq-ovqat mahsulotlari bilan to‘laqonli ta’minlashga doir chora-tadbirlar to‘g‘risida"gi qarorni imzoladi.
Hujjatga muvofiq, «O‘zbekoziqovqatxolding» xolding kompaniyasi tugatilmoqda. Xolding 2016 yil fevralida O‘zbekiston Oziq-ovqat sanoati korxonalari uyushmasi o‘rniga tashkil etilgan edi. Prezidentning o‘tgan yil yanvaridagi qarori bilan ikki oy muddat ichida «O‘zbekoziqovqatxolding» xolding kompaniyasini tugatish va uning o‘rniga oziq-ovqat sanoati sohasida o‘zini o‘zi boshqaruvchi tashkilot tuzish ko‘zda tutilgan edi.
Qishloq xo‘jaligi vazirligi markaziy apparati tuzilmasida Qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini qayta ishlash va infratuzilmani rivojlantirish boshqarmasi (4 ta shtat) negizida boshqaruv xodimlarining cheklangan soni 12 ta shtat birligidan iborat Oziq-ovqat sanoatini rivojlantirish bosh boshqarmasi tashkil etildi. Qishloq xo‘jaligi vaziri o‘rinbosari — Oziq-ovqat sanoatini rivojlantirish bosh boshqarmasi boshlig‘i lavozimi joriy qilindi.
Qishloq xo‘jaligi vazirligiga oziq-ovqat sanoatini rivojlantirish bo‘yicha qo‘shimcha vazifalar yuklandi.
Oziq-ovqat sanoatini rivojlantirish maqsadida Qishloq xo‘jaligi vazirligining Qishloq xo‘jaligini rivojlantirish va oziq-ovqat ta’minoti jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan:
oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarish bo‘yicha ilk marotaba tashkil etilayotgan istiqbolli loyihalarning texnik-iqtisodiy asoslanishini tayyorlash bilan bog‘liq xarajatlarning 50 foizini, lekin har bir loyiha uchun 100 mln so‘mdan ko‘p bo‘lmagan miqdorda qoplash;
oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarish bo‘yicha ilk marotaba tashkil etilayotgan istiqbolli loyihalarning infratuzilmasini ta’minlash bilan bog‘liq xarajatlarning 50 foizini, lekin har bir loyiha uchun 100 mln so‘mdan ko‘p bo‘lmagan miqdorda qoplash;
oziq-ovqat mahsulotlarini yetishtirish va ularni chuqur qayta ishlash sohasiga xorijiy ekspertlarni jalb qilish bilan bog‘liq xarajatlarning 50 foizini, lekin har bir loyiha uchun 50 mln so‘mdan ko‘p bo‘lmagan miqdorda qoplash belgilandi.
2021−2023 yillarga mo‘ljallangan sanoatbop qishloq xo‘jaligi mahsulotlari yetishtirishni kengaytirish dasturi shakllantiriladi.
Kadrlarga bo‘lgan ehtiyojlar asosida 2021/2022 o‘quv yilidan boshlab respublika oliy ta’lim muassasalarining «Oziq-ovqat texnologiyasi» hamda «Qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi» kabi ta’lim yo‘nalishlari bo‘yicha bakalavriatning kunduzgi va sirtqi ta’lim shakllariga o‘qishga qabul qilishning davlat buyurtmasi parametrlari bosqichma-bosqich oshirib boriladi.