Geog-8-uzb indd

‘
QISHLOQ XO JALIGI
Shahar atrofi xo jaligi
Paxtachilik, donchilik, ipakchilik, sut-go sht chorvachiligi, mevachilik
Paxtachilik, donchilik, sut-go sht chorvachiligi, sabzavotchilik va mevachilik
Cho l-yaylov chorvachiligi
Tog -yaylov chorvachiligi, daryo vodiylarida bog lar va uzumzorlar
‘
‘
‘
‘
‘
‘
SANOAT TARMOQLARI
Mashinasozlik va metallni qayta ishlash
Kimyo va neft-kimyo
O rmon, yog ochni qayta ishlash
va selluloza-qog oz
Qurilish materiallari
Yengil
Oziq-ovqat
Boshqa tarmoqlar
‘
‘
‘
sanoat
Elektr energetika
Rangli metallurgiya
o
Neft
Neft va tabiiy gaz
Oltin
Kumush
Dala shpati
Granit
Qurilish toshi
UNDIRUVCHI SANOAT
0
10 km
Oltinko‘l Chorkesar
Uyg‘ursoy
Navbahor
Pop
Xalqobod
Jumasho‘y
Oqtosh
Toshbuloq
Chust
To‘raqo‘rg‘on
NAMANGAN
Kosonsoy
Yangiqo‘rg‘on
Uchqo‘rg‘on
Haqqulobod
Uychi
Chori
O‘nhayot
1.
Viloyatning iqtisodiy geografik o‘rniga xos xususiyatlar nimalardan iborat?
2.
Namangan viloyatining iqtisodiy xarita-sxemasidan foydalanib, Chust bilan 
Popni taqqoslang va eng muhim tafovutlarni ko‘rsating.
3.
Yozuvsiz xaritadan Namangan viloyatiga tegishli topshiriqlarni bajaring.
?
http://eduportal.uz

---

138
Iqtisodiy geografik o‘rni va tabiiy boyliklari.
Bu iqtisodiy rayon Samarqand, Buxoro va Navoiy 
viloyatlari hududidan iborat. Maydonining kattaligi 
jihatidan Quyi Amudaryo iqtisodiy rayonidan 
keyinda turadi. 
Ayting-chi, iqtisodiy rayonning geografik 
o‘rnini qanday baholasak bo‘ladi?
Maydonining asosiy qismi tekislik (Qizilqum 
cho‘li)dan iborat. U qorako‘lchilik uchun 
ahamiyatlidir. Tekislik markazida Tomditog‘ (eng 
baland cho‘qqisi 922 m), Bo‘kantog‘, Ovminzatog‘, 
Quljuqtog‘ qad ko‘tarib turadi. Tekislikning sharqida 
Nurota, Oqtog‘, Qoratog‘larning g‘arbiy qismi 
joylashgan. Bular ham iqtisodiyotda muayyan ahamiyat kasb etadi. 
Zarafshon vodiysining quyi qismlari obikor dehqonchilik uchun qulay.
Iqtisodiy rayon iqlimi keskin kontinental, yozi issiq va quruq. 
O‘simlik o‘sadigan davr haroratining yig‘indisi shimolda 3000°C ni, 
janubda esa 5000°C ni tashkil etadi. Yog‘in nihoyatda kam, yillik 
yog‘in miqdori 100–300 mm xolos. Qor qoplami yupqaligi yaylov 
chorvachiligiga qo‘l keladi. Cho‘lda yerosti suvlaridan chorvachilikda, 
kichikroq joylarda esa sabzavot yetishtirishda foydalaniladi. Tez-tez 
garmsel shamoli xuruj qilib, o‘simliklarni qovjiratib ketadi.
Suv muammosini hal qilish uchun Zarafshon daryosida Amu–Qorako‘l 
va Amu–Buxoro mashina kanallari, kanalda esa Quyimozor suv ombori 
ishga tushirilgan. Suvni 64 metr balanddagi bu kanallarga qudratli 
nasoslar ko‘tarib beradi. Suv omborga va undan kanallar orqali Buxoro 
vohasini sug‘orishga sarflanadi.
Zarafshon iqtisodiy rayonida xilma-xil mineral boyliklar ko‘p. Jumladan, 
Gazli, Uchqir, Qorovulbozor, Sortosh tabiiy gaz konlari, Kogon yaqinida neft 
koni, Muruntov oltin koni, Ingichka va Zarmitanda nodir metallar konlari, 
oltingugurt konlari, qurilish materiallari va mineral bo‘yoq konlari mavjud. 
Bu boyliklar iqtisodiy rayonda energetika, rangli metallurgiya, kimyo hamda 
qurilish materiallari sanoatlarini rivojlantirish uchun baza hisoblanadi.