Geog 1 (38-янги). p65

Atama, tayanch tushuncha va nomlar
Okean boyliklari, suvo‘tlari, Xalqaro dengiz qo‘mitasi, ben-
tos, nekton, plankton, turizm.
Nazorat uchun savollar
1. Dunyo okeanidan qaysi organizmlar eng ko‘p ovlanadi?
2. Okean suvlari ko‘proq nima sababdan ifloslanmoqda?
Amaliy topshiriqlar
1. Okean boyliklari turlarini geografiya daftaringizga yozing.
2. Xaritadan Dunyo okeanidagi neft va gaz qazib olina-
digan asosiy hududlarni toping.

---

43
MATERIKLAR VA OKEANLAR
TABIATI
AFRIKA
18
- §. Afrika materigining geografik
o‘rni va o‘rganilish tarixi
Asosiy xususiyatlari. Afrika ekvator o‘rtasidan va bosh me-
ridian g‘arbidan kesib o‘tgan yagona materik, eng katta cho‘l-
lar bor, eng issiq materik, eng yuqori harorat kuzatilgan,
sharqiy yarimsharning eng uzun va eng sersuv daryolari bor,
eng yirik maymunlar, eng yirik sutemizuvchilar yashaydi,
qirg‘og‘i eng kam parchalangan, quruqlikdagi eng katta Buyuk
Afrika yer yorig‘i bor, har ikkala kengliklar bo‘yicha iqlim
mintaqalari va tabiat zonalari takrorlanib joylashgan, chuchuk
suvli eng uzun (750 km) va chuqur Tanganika (1 470 m)
ko‘li bor, olmos qazib chiqarishda dunyoda birinchi o‘rinda.
Ma’lumki, Yer sharida okeanlar va materiklar turlicha taq-
simlangan. Jumladan, Shimoliy yarimsharning 39 % i, Janubiy
yarimsharning esa 19 % i quruqlikdan iborat. Agar globusni
ko‘proq materiklar hududiga to‘g‘rilansa, „Materiklar yarim-
shari“ hosil bo‘ladi. Ushbu yarimsharda
quruqlik 53 % maydonni egallaydi. Shu-
larga asoslanib, keyingi paytda  olimlar
„Materiklar yarimshari“ni ajratishmoq-
da (11- rasm).