Geoekologiyа fanidan O’quv-uslubiy majmua

Nazorat uchun savollar:
1. Geoekolgik prognozning amaliyot uchun ahamiyatini tushuntirib bering.
2. Geografik ekologiyaning prognozlashtirish ob’ekti, maqsadi va usullarini asoslang.
3. Ekologik vaziyatlarni xususiyatlari to’g’risida nimalarni bilasiz?
4. Tabiiy jarayonlarning o’zgarish yo’nalishlari va ulardan prognozlashtirishda foydalanish bo’yicha nimalarni bilasiz?
5. Prognozlashtirish mexanizmi va prognoz natijalari.
6.O’zbekistonda ekologik vaziyatlarni o’zgarishining prognozi xaqida ma’lumot bering.
7. Siz istiqomat qilayotgan viloyat (tuman, shaxar va b.) da yaqin kelajakda qanday geoekologik o’zgarishlar kutilmoqda (prognozli xulosalarni asoslang).

Quyidagi ilmiy tayanch atama, ibora va tushunchalarni izoxlang.
Prognozlashtrish ob’ekti, geoekologik taxlil, landshaft indikatsiyasi, strukturali dinamik qatorlar, strukturali dinamik holat, o’zgarish yo’nalishi.

Mavzu: Geoekologik monitoring
Mavzu quyidagi reja asosida yoritiladi:
1. Ekologik monitoringning ma’nosi va qo’llanilishi.
2. Monitoring tizimi va uni guruxlari.
3. Monitoringni tasniflanishi.
4. Geotizimli monitoring va uning bioekologik hamda biosferali monitoring bilan bog’liqligi.
5. O’zbekistonda ekologik monitoringni amalga oshirish tartibi.
6. Dala sharoitida landshaftlarda ekologik monitoringni amalga oshirish.


Ekologik monitoring – atrof muhitni kuzatish, baholash va uning holatini taxlil qilishdir. Bu majmuali tizim bo’lib atrof muhitni eholati to’g’risida axborot.nazorat, baholash, prognozli ma’lumotlarni yig’adi, u maxalliy., milliy, hududiy va global miqiyosda amalga oshiriladi. Tushuncha 1972 yilda BMT ni YuNEP tashkilotining Stokgolmdagi konferentsiyasida ilk bor muomalaga kiritilgan.
Monitoring tizimi. Bir qancha guruhdagi kuzatishlarni o’z tarkibiga kiritadi. Birinchi guruhdagi kuzatishlar atrof muhitga ta’sir etuvchi manbalar va omillarni aniqlaydi. Kuzatishlar tabiiy va antropogen omillarni faoliyatlari ustida olib boriladi. Ikkinchi guruhdagi kuzatishlar atrof muhitdagi ob’ektlar, resurslar, landshaftlar, moddalarni aylanma harakati, muhitni fizik va kimyoviy holati, biosferaning ifloslanish manbalari va yo’llari bo’yicha amalga oshiriladi. Uchinchi guruxdagi kuzatishlar yirik tizimlarni aks ta’siri bilan bog’liq, masalan, ob-xavo, iqlim, biosfera.
Monitoringni tadqiqot usullari. Fizik, kimyoviy, biologik, kosmik va boshqalardan iborat.