Geodeziya va marksheyderiya

Zonaviy to‘g‘ri burchakli koordinatalar sistemasi.
Zonalarning tekislikka 
tushgan tasviridagi nuqtaning o‘rni shu zonaning koordinatalar sistemasiga 
nisbatan aniqlanadi. Har zonaning o‘qiy meridiani zonaning absissalar o‘qi deb, 
unga perpendikulyar yo‘nalshida bo‘lgan ekvator yo‘nalishi esa ordinatalar o‘qi 
deb qabo‘l qilinadi. Bu o‘qlarning kesishgan nuqtasi koordinatalar boshi bo‘ladi. 
Abssissalar (
x
) shimoliy yarim sharda musbat, janubiy yarim sharda esa manfiy 
bo‘ladi. Mamlakatimizning hamma eri shimoliy yarim sharda bo‘lganidan, hamma 
vaqt abssissalar musbat ishora bilan olinadi. Ordinatalar 
(y) 
o‘qiy meridiandan 
sharqqa tomon musbat, g‘arbga tomon esa manfiy bo‘ladi. 2.3-shaklda 
A(+5;-3)
nuqta o‘z koordinatalari bilan belgilangan. Ordinatalarning ham hamisha musbat 
ishorada bo‘lishi uchun koordinatalar bosh o‘qiy meridiandan 500 km g‘apbga 
surilgan. Bu 
shartli koordinatalar boshi 
deyiladi. Nuqtaning ordinatasi hamisha 
shu shartli koordinatalar boshidan hisoblanadi. Agar ordinata qiymati 500 km dan 
katta bo‘lsa, nuqta zona o‘qiy meridianidan sharqda, 500 km dan kichik bo‘lsa, 
o‘qiy meridiandan g‘arbda bo‘ladi. Ordinata qiymati chapiga zona nomeri ham 
yoziladi. 
2.3-shakl. Zona sistemasidagi koordinata o‘qlari;
 
0-koordinata boshi, O'-shartli koordinata boshi, 
1-o‘qiy meridian, 2-shartli abssissa o‘qi. 
Masalan, geografik koordinatalari 

=
41°35', 

=
69°40' bo‘lgan nuqtaning 
to‘g‘ri burchakli Gauss-Kryuger sistemasidagi koordinatasi quyidagicha yoziladi: 
x
=4 405 653,80 m; 
y
=12 555 558,95 m. 

---

Ordinata qiymati nuqta 12 zonada bo‘lib, u zona o‘qiy meridiandan sharqda 
555 558, 95-500 000=55 558,05 m masofada yotganini ko‘rsatadi.