Geodeziya laboratoriya


XARITANI (KARTANI) JOYDA ANIQLASH



Download 6,9 Mb.
bet15/150
Sana01.01.2022
Hajmi6,9 Mb.
#284754
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   150
Bog'liq
Geodeziya (O'.O'tanov)

XARITANI (KARTANI) JOYDA ANIQLASH

Xaritani joyda aniqlash (oriyentirlash) deyilganda undagi joy predmetlari tasvirlarini ularning haqiqiy joylashishiga mos keltirishni tushuniladi. Joyni aniqlash faqat joy predmetlari bo‘yicha ko‘zda chamalab bajarilsa, u taxminiy va bu maqsad uchun tegishli asbob qo‘llanilsa, aniq bo‘lishi mumkin. Joyda aniqlashlar sezilarlicha yetarli bo‘lganda kuzatuvchi xaritadagi o‘z holatini unchalik qiynalmasdan topadi va uni aniqlaydi (21- rasm). Joyda aniqlashlar kam bo‘lganda va cheklangan ko‘rinish sharoitida joyni aniqlash ketma-ket yaqinlashish usulida dunyo tomonlarini aniqlashdan boshlanadi (e s l a t m a : eski xaritalarda asosiy yo‘nalish sharqqa — lotincha oriyent deyilganligidan oriyentirlash atamasi kelib chiqqan).

Quyoshli kunda (yarim kun) tushlik chiziq yo‘nalishini soat siferblati bo‘yicha aniqlash mumkin. Siferblatga ufqiy holat be- rilib, soat milini Quyoshga yo‘naltiriladi. Soat mili yo‘nalishi ham 1 raqam (qishda) va 2 raqam (yozda) orasidagi bissektrisa tushlik chiziq yo‘nalishini ko‘rsatadi (22- rasm).

Sayyohlarning joy predmetlari bo‘yicha tushlik chiziq yo‘na- lishini aniqlash usullarini eslash foydali: 1) daraxtlarning shimoliy tomonida mox ko‘proq, u toshlarning shimoliy tomonini qoplaydi;

2) alohida o‘suvchi daraxtlarning janubiy tomoni shoxlari zichroq va barglarga boyroq tuyuladi; 3) kesilgan daraxtlarning to‘nkala- rida yillik o‘sish halqalari shimoldagiga qaraganda kattaroq va h.

k. Tungi kechada meridian yo‘nalishini Katta Ayiq yulduzlar tur- kumidagi Qutb yulduzi bo‘yicha aniqlash mumkin (23- rasm).

Õaritani aniqroq aniqlash uchun kompasning har xil turlari qo‘llaniladi.

2 6






  1. rasm. Joy predmetlari bo‘yicha xaritani aniqlash.



  1. rasm. Meridian yo‘nalishini Quyosh va soat bo‘yicha aniqlash.

2 7

  1. rasm. Meridian yo‘nalishini Qutb yulduzi bo‘yicha aniqlash.

  1. Download 6,9 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   150




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish