Geodeziya, kartorafiya, geografiya

2.1.1-rasm. 2T30P teodoliti

o'rnatilgan slindrik adilak 12 gorizontal holga keltiriladi. Truba tagligi ustiga vint yordamida bussol 11 o'lchash vaqtida mahkamlanadi. Trubasining kattalashtirishi 25,2 va ko'rish maydoni 1°25' , limb bo'lagining qiymati 10' ; vernerdan sanoq olish aniqligi 30" ; teodolit og`irligi 3,2 kg.

Optik teodolitlar. Optik texnik teodolitlar T30, 2T30 (2T30P) tashqi ko'rinishi bilan bir-biridan farq qilmaydi (2.1.2-rasm).

Teodolitning asosiy qismlari ichki fokuslanuvchi ko'rish trubasi 1, vertikal doira 2 va gorizontal doira 3, shuningdek, gorizontal doira yonidagi slindrik adilak

4 va taglik 5 dan iborat. Gorizontal va vertikal doiralarda diametri 70 mm li shisha doiralar bo'lib, ular limb deyiladi. Limb aylanasi 360 ta teng bo'laklarga bo'lingan va 0° dan 359° gacha yozib chiqilgan. Demak, har bir bo'lak qiymati 1° ga teng. T30 teodolitida o'rnatilgan limblarda shu 1° li bo'laklar yana 6 ta teng bo'lakka, ya'ni 10' li bo'laklarga bo'lingan. Gorizontal doiraning limbi ichi kovak slindr shaklidagi o'qi bilan taglikka joylashtiriladi, vertikal doiraning limbi esa, ko'rish trubasining o'qiga mahkamlangan bo'ladi. Gorizontal doiraning limbi ustida teodolitning yuqori qismlari bilan biriktirilgan ikkinchi doira - alidada aylanadi.

Alidadaning slindr shaklidagi o'qi limbning ichi kovak silindr shaklidagi o'qi ichiga joylashtiriladi. Vertikal doiraning alidadasi ko'rish trubasining o'qi joylashgan yerga mahkamlangan bo'ladi.

Gorizontal doiradagi limbning ichi kovak slindrik shaklidagi o'qi va uning ichiga joylashtirilgan slindrik shaklida alidadaning o'qi markazidan o'tuvchi JJ'