Geodezik tayanch tо‘rlar. Geodezik to‘rlarni barpo qilishning ana’naviy usullari

Geodezik belgilar
Geodezik tarmoqlarni har bir punkti joyda gruntga о‘rnatilgan markaz bilan mahkamlanadi, bunda metalga markaga nuqtaning nomeri yoziladi, ular punktning koordinatasiga tegishli bо‘ladi. Punkt markazi ustiga talab eitilgan balandlikda vizirlash silindri va о‘lchash asbobini о‘rnatish uchun mahsus stol о‘rnatiladi, unda kuzatuvchi uchun ham turish joyi qurilgan bо‘ladi
Geodezik tarmoqlarda quyidagi turdagi belgilar qо‘lllaniladi: tur, piramida (oddiy va shtativli), oddiy signal va murakkab signal.


3- rasm. Geodezik punktdagi tur


4- rasm. Oddiy piramida (a) va shtativli piramida (b)
Tо‘rlar tog‘ning о‘tkir chо‘qqilarida, agar barcha yо‘nalishlar yerdan turib kо‘rinsa va qoya grunt 1,5 metrdan kam chuqurlikda joylashgan bо‘lsa qо‘llaniladi. (4- rasm. О‘lchamlar santimetrda berilgan).
Tо‘r ustiga vizir silindrli oddiy piramida quriladi. Agar piramidani qurish imkoni bо‘lmasa, unda vizir silindr bevosita turga о‘rnatiladi.
Oddiy piramidalar (4-rasm) shunday holatlarda, ya’ni barcha yо‘nalishlar bо‘yicha tur yoki shtativdan kuzatishning imkon bо‘lganda quriladi. Agar qо‘shni punktlarda kuzatishni ta’minlash uchun asbobni yerdan 2-3 metrga kо‘tarish talab etilsa, unda asbobni о‘rnatish uchun shtativli piramida (shtativ piramidadan ajralgan holda) quriladi. (4, b- rasm). Kuzatuvchi uchun maydoncha piramida ustunlariga, shtativni undan ajratgan holda, о‘rnatiladi. Piramidalar balandligi 5-8 metr bо‘lgan yog‘och yoki metalldan quriladi.
Oddiy signal (5- rasm) bir-biridan ajratilgan ikkita piramidalardan: vizir silindriga ega tashqi 1 va kuzatuvchi uchun maydoncha va asbob о‘rnatish uchun stolga ega ichki 2 piramidalardan tashkil topadi. Ichki piramida uchqirrali, tashqi piramida esa uchqirrali yoki tо‘rtqirrali shaklga ega bо‘ladi. Tashqi piramida asosidagi asosiy ustunlar orasidagi masofani kuzatuvchi maydonchasigacha bо‘lgan balandlikni 1/5 hissasidan 2 metrga kaptita qilib olinadi. Oddiy signallar 10 metrgacha balandlikda quriladi; ular yog‘ochdan yoki metalldan, doimiy va yig‘iluvchi bо‘lishi mumkin. Yig‘iluvchi belgilar avtotransport borishi uchun qulay bо‘lgan rayonlarda qо‘llaniladi. Kо‘pincha ichki piramidalar punktda doimiy о‘rnatiladi, tashqi yig‘iladigan bо‘ladi, uni punktdan punktga olib yuriladi.