Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari

Geofazoviy va atribut ma’lumotlar orqali axborot ishlab

chiqish
Hozirgi an’anaviy qogʻoz koʻrinishidagi kartalarda joyning relyefi, joylashgan oʻrni va yuzasi kabi ma’lumotlar bilan birga qoʻshimcha diagrammalar, jadvallar kiritilgan. Lekin qogʻoz kartaga koʻp miqdor va oʻlchamda jadvallar, diagrammalar va boshqa ma’lumotlarni kiritib boʻlmaydi, chunki bunday ulkan masshtabdagi ma’lumotlar tushunmovchilikka olib kelishi mumkin.
GAT paydo boʻlganidan keyin geografik ma’lumotlar bilan bir qatorda jadvallar, diagrammalar va boshqa iqtisodiy, huquqiy ma’lumotlar kiritish imkoniyati ham paydo boʻldi. Bunda eng asosiy e’tibor ma’lumotlar bazasida qaysi turdagi ma’lumotlarni qaysi usul bilan tasvirlashga qaratilgan. Bunday ma’lumot turi esa qisqacha atribut ma’lumotlar deb ataladi.


4.1-jadval

Atribut ma’lumotlarning tuzilishi

Atribut	Tavsifi
Yoʻl turi	1 – avtostrada 2 – asosiy yoʻl 3 – qoʻshimcha yoʻl 4 – ta’mirtalab yoʻl 5 – qurilayotgan yoʻl 6 – loyihalanayotgan yoʻl
Qoplama tarkibi	– beton – asfalt – grunt
Kenglik	Uzunligi (metrda)
Polosalar soni	Polosalar miqdori
Nomi	Koʻcha nomi

Atribut ma’lumotlarni tizimga kiritish xuddi qogʻoz kartani raqamlashtirishga oʻxshaydi. Ushbu jarayon jadvallarda joy ajratishni talab qiladi. Atribut ma’lumotlar asosida axborot yaratishning birinchi bosqichi jadvalda ajratilgan qatorlarni (joy) aniqlab olishdan iborat. Aniqlab olish deganimizda quyidagi muhim parametrlarni tushunishimiz zarur boʻladi:

• 
  qator yoki joy nomi;
  
• 
  ma’lumot koʻlami;
  
• 
  ma’lumot turi;
  
• 
  kiritiladigan raqamli ma’lumotlar soni.
  

Ma’lumot koʻlami deganda ma’lumotni kiritish uchun zarur boʻladigan qatorlar soni yoki hajmini tushunish kerak. Bunda qisqa yoki uzun turdagi ma’lumotlar oʻsha ajratilgan joyga sigʻishi kerak. Ma’lumot turi deganda bizga berilgan geoaxborot dasturi oʻqiy oladigan yoki ruxsat bera oladigan formatlar tushuniladi. Jadvalga atribut ma’lumot kiritayotgan paytda undagi ma’lumot turi degan joyga matnli, sonli turlarini belgilab olishimiz zarur, aks holda dastur tahliliy ishlarni bajarayotganda oʻqimay ketishi mumkin. Masalan, siz matnli turini tanlab, u yerga sonli ma’lumot kiritsangiz, dastur matnli ma’lumot sifatida
qabul qilib, uni hisoblashda tashlab ketadi.