Geo iqtisod 9-uzb-5-2013. indd

Xo‘jaligi
. Sobiq Ittifoq davrida Markaziy Osiyoning barcha respublikalarida 
iqtisodiyot uchun eng zarur bo‘lgan xomashyo va yarimxomashyo mahsulotlar 
ishlab beruvchi tarmoqlarni rivojlantirishga erishildi. Ular, eng avvalo, tog‘-
kon sanoat tarmoqlari, qishloq xo‘jalik (avvalo, paxta, g‘alla) mahsulotlari 
yetishtirish va ularni dastlabki qayta ishlash sohalari edi. Markaziy Osiyo ishlab 
chiqarish hajmiga ko‘ra sobiq Ittifoqning paxta, pilla, qorako‘l terilari, sholi, 
quritilgan mevalar, mis, volfram, xrom, simob, uran, oltin, qo‘rg‘oshin kabi 
sanoat va qishloq xo‘jalik mahsulotlari ishlab chiqaruvchi birinchi rayoni bo‘lib 
keldi. Neft, tabiiy gaz, elektr energiyasi, paxtachilik majmuasida xizmat qilishga 
mo‘ljallangan mashina va uskunalar yetkazib berishda ham regionning salmog‘i 
ancha katta edi.
sanoati.
 
Barcha respublikalar sanoatida undiruvchi sanoat tarmoqlarining 
ahamiyati katta. Bu tarmoqlar guruhiga kiruvchi yoqilg‘i-energetika, metallurgiya 
va kimyo sanoati salmog‘i, ayniqsa, Qozog‘iston, O‘zbekiston, Turkmaniston res-
publikalarida ancha katta.
Yoqilg‘i tarmoqlari orasida neft sanoatining ahamiyati tobora oshib bor-
moqda. Neftni qazib chiqarishda Qozog‘iston (80 mln. t), O‘zbekiston (5 mln. t) 
va Turkmaniston (6 mln. t) ajralib turadi. Tabiiy gaz qazib chiqarishda bu 
respublikalarning imkoniyati yanada kattadir. Bu borada, ayniqsa, Turkmaniston 
alohida ajralib turadi. Gaz zaxiralari hajmiga ko‘ra u sobiq Ittifoq respublikalari 
ichida Rossiyadan keyin ikkinchi o‘rinda turadi. Gazni qazib chiqarishda 
mintaqada Turkmaniston (80 mlrd. km
3
) va O‘zbekiston yetakchilik qiladi. Bu 
boyliklarni keng doirada o‘zlashtirish va ularni jahon bozorlariga olib chiqish 
endigina amalga oshmoqda.
Mintaqa respublikalari (Turkmanistondan tashqari) 
ko‘mirga
ham ancha boy.