Genetikadan masalalar to’plami. Mendelning 1 va 2-qonuniga doir masalalar

Epistaz ta’sir bo’yicha masalalar
1.Qovoqda U- geni mevaning sariq rangini, u- geni yashil rangini ifodalaydi. S- dominant ingibitor, s- qovoqlarda rangini yuzaga chiqarishda to’sqinlik qilmaydi. Tajribada digeterozigota oq rangli qovoq, yashil rangli qovoq bilan chatishtirilgan. F1 da qanday fenotipik xilma- xillik vujudga kelishini aniqlang? A.50% yashil, 25% sariq, 25% oq
B.50% oq, 25% sariq, 25% yashil
C.50% sariq, 50% oq D.100 % oq
2. Qovoqda U- geni meaning sariq rangini, u- geni yashil rangini ifodalaydi. S- dominant ingibitor, s- qovoqlarda rangini yuzaga chiqarishda to’sqinlik qilmaydi. Tajribada UuSs qovoq bilan, uuss qovoq bilan chatishtirilgan. F1 da qanday fenotipik xilma- xillik vujudga kelishini aniqlang.
A. 50% oq, 25% sariq, 25% yashil
B. 50% yashil, 25% sariq, 25% oq
C. 50% sariq, 50% oq D.100% oq
3. Qovoqda U- geni meaning sariq rangini, u- geni yashil rangini ifodalaydi. S- dominant ingibitor, s- qovoqlarda rangini yuzaga chiqarishda to’sqinlik qilmaydi. Tajribada Uuss qovoq bilan, uuss qovoq bilan chatishtirilgan. F1 da qanday fenotipik xilma- xillik vujudga kelishini aniqlang.
A. 50% oq, 25% sariq, 25% yashil
B. 50% sariq, 50% yashil
C. 50% yashil, 50% oq D.100% sariq
4. Qovoqda U- geni meaning sariq rangini, u- geni yashil rangini ifodalaydi. S- dominant ingibitor, s- qovoqlarda rangini yuzaga chiqarishda to’sqinlik qilmaydi. Tajribada UUss qovoq bilan, uuss qovoq bilan chatishtirilgan. F1 da qanday fenotipik xilma- xillik vujudga kelishini aniqlang.
A. 50% oq, 25% sariq, 25% yashil
B. 50% sariq, 50% yashil
C. 50% yashil, 50% oq D.100% sariq
5. Qovoqda U- geni meaning sariq rangini, u- geni yashil rangini ifodalaydi. S- dominant ingibitor, s- qovoqlarda rangini yuzaga chiqarishda to’sqinlik qilmaydi. Tajribada UUSs qovoq bilan, uuss qovoq bilan chatishtirilgan. F1 da qanday fenotipik xilma- xillik vujudga kelishini aniqlang.
A. 50% oq, 25% sariq, 25% yashil
B. 50% sariq, 50% yashil
C. 50% yashil, 50% oq D.100% sariq
6.Qovoqda U- geni meaning sariq rangini, u- geni yashil rangini ifodalaydi. S- dominant ingibitor, s- qovoqlarda rangini yuzaga chiqarishda to’sqinlik qilmaydi. Tajribada UUSS qovoq bilan, uuss qovoq bilan chatishtirilgan. F1 da qanday fenotipik xilma- xillik vujudga kelishini aniqlang.
A. 50% oq, 25% sariq, 25% yashil
B. 50% sariq, 50% yashil
C. 50% yashil, 50% oq D.100% sariq
7.Tovuqlarda C- patining qora, c-patning oq bo’lishini ta’minlaydi. Ikkinchi juft noallel dominant gen (I) rangni yuzaga chiqarmaydi, i- esa ta’sir qilmaydi. Quyidagi chatishtirishlarning qaysi birida 3 ta qora:
1 oq rangli patga ega bo’lgan tovuqlar olinadi?
A.IiCC x IiCC B.IICc x IICc C.IiCc x IiCc
D.iicc x iicc
8.Qovoq mevasining oq rangli W, sariq rangli Y, yashil rangli y geni bilan ifodalanadi. W gen dominant ingibitor vazifasini bajaradi. Quyidagi WwYy va wwyy genotipga ega organizmlar o’zaro chatishtirilsa, birinchi bo’g’in duragayining geotipi qanday bo’ladi? A. 1 ta sariq, 1 ta yashil, 2 ta oq
B.6 ta oq, 1 ta sariq, 1 ta yashil
C. 3 ta oq 1 ta sariq D.hammasi oq
9. Qovoq mevasining oq rangli W, sariq rangli Y, yashil rangli y geni bilan ifodalanadi. W gen dominant ingibitor vazifasini bajaradi. Quyidagi WwYy va Wwyy genotipga ega organizmlar o’zaro chatishtirilsa, birinchi bo’g’in duragayining geotipi qanday bo’ladi? A. 3 ta sariq, 1 ta yashil,
B.6 ta oq, 1 ta sariq, 1 ta yashil
C. 3 ta oq 1 ta sariq D.hammasi oq
10. Qovoq mevasining oq rangli W, sariq rangli Y, yashil rangli y geni bilan ifodalanadi. W gen dominant ingibitor vazifasini bajaradi. Quyidagi WwYY va Wwyy genotipga ega organizmlar o’zaro chatishtirilsa, birinchi bo’g’in duragayining geotipi qanday bo’ladi? A. 3 ta sariq, 1 ta yashil,
B.6 ta oq, 1 ta sariq, 1 ta yashil
C. 3 ta oq 1 ta sariq D.hammasi oq
11. Qovoq mevasining oq rangli W, sariq rangli Y, yashil rangli y geni bilan ifodalanadi. W gen dominant ingibitor vazifasini bajaradi. Quyidagi WwYY va wwyy genotipga ega organizmlar o’zaro chatishtirilsa, birinchi bo’g’in duragayining geotipi qanday bo’ladi? A. 3 ta sariq, 1 ta yashil,
B.6 ta oq, 1 ta sariq, 1 ta yashil
C. 3 ta oq 1 ta sariq D.hammasi oq
12. Qovoq mevasining oq rangli W, sariq rangli Y, yashil rangli y geni bilan ifodalanadi. W gen dominant ingibitor vazifasini bajaradi. Quyidagi Wwyy va Wwyy genotipga ega organizmlar o’zaro chatishtirilsa, birinchi bo’g’in duragayining geotipi qanday bo’ladi?
A. 3 ta sariq, 1 ta yashil B.6 ta oq, 1 ta sariq, 1 ta yashilC. 3 ta oq 1 ta sariq D.hammasi oq
13. Qovoq mevasining oq rangli W, sariq rangli Y, yashil rangli y geni bilan ifodalanadi. W gen dominant ingibitor vazifasini bajaradi. Quyidagi WWYY va wwyy genotipga ega organizmlar o’zaro chatishtirilsa, birinchi bo’g’in duragayining geotipi qanday bo’ladi? A. 3 ta sariq, 1 ta yashil,
B.6 ta oq, 1 ta sariq, 1 ta yashil
C. 3 ta oq 1 ta sariq D.hammasi oq
14. Qovoq mevasining oq rangli W, sariq rangli Y, yashil rangli y geni bilan ifodalanadi. W gen dominant ingibitor vazifasini bajaradi. Quyidagi Wwwy va WwYY genotipga ega organizmlar o’zaro chatishtirilsa, birinchi bo’g’in duragayining geotipi qanday bo’ladi? A. 3 ta sariq, 1 ta yashil,
B.6 ta oq, 1 ta sariq, 1 ta yashil
C. 3 ta oq 1 ta sariq D.hammasi oq
15.Tovuq patining rangi ikki juft allel bo’lmagan va birikmagan genlar bilan ifodalanadi. Birinchi juft allelning dominant geni patning rangli bo’lishini, uning retsessiv alleli esa oq bo’lishini belgilaydi. Ikkinchi juft dominant gen patning rangli bo’lishiga to’sqinlik qiladi uning retsessivi patning rangli bo’lishiga to’sqinlik qilmaydi.oq patli tovuq va xo’roz chatishtirilganda 1680 ta jo’ja olingan. Ulardan 315 tasi rangli, qolgani oq. Tovuq, xo’roz va rangli jo’jalarning genotipini aniqlang.
A.Ccii x ccii; CCii, Ccii B.CCIi x CCIi; Ccii, Ccii
C.Ccii x Ccii; CCii, Ccii D.Ccii x CCIi; Ccii, Ccii
16. Tovuq patining rangi ikki juft allel bo’lmagan va birikmagan genlar bilan ifodalanadi. Birinchi juft allelning dominant geni patning rangli bo’lishini, uning retsessiv alleli esa oq bo’lishini belgilaydi. Ikkinchi juft dominant gen patning rangli bo’lishiga to’sqinlik qiladi uning retsessivi patning rangli bo’lishiga to’sqinlik qilmaydi. Oq tovuq bilan rangli xo’roz chatishtirilganda 715 ta rangli 716 ta oq jo’jalar olingan. Tovuq, xo’roz va rangli jo’jalarning genotipini aniqlang
A.CCII x ccii; Ccii, Ccii B.CcII x Ccii; CCIi, Ccii
C.CCII x Ccii; CCIc, Ccii D.ccii x Ccii; Ccii
17. Sichqonlarning rangi ikki juft allel bo’lmagan va birikmagan genlar bilan ifodalanadi. Birinchi juft allelning dominant geni kulrang bo’lishini, uning retsessiv alleli esa qora bo’lishini belgilaydi. Ikkinchi juft retsessiv gen rang bo’lishiga to’sqinlik qiladi. Kulrang sichqonlar o’zaro chatishtirilganda 82 ta kulrang, 35 ta oq va 27 ta qora sichqonlar paydo bo’lgan. Ota-ona sichqonlar genotipini aniqlang.
A.AaBb x Aabb B.AaBb x AaBb
C.AABb x AABb D.AaBb x AAbb
18.Sichqonlarning rangi ikki juft allel bo’lmagan va birikmagan genlar bilan ifodalanadi. Birinchi juft allelning dominant geni kulrang bo’lishini, uning retsessiv alleli esa qora bo’lishini belgilaydi. Ikkinchi juft retsessiv gen rang bo’lishiga to’sqinlik qiladi. Kulrang sichqonlar o’zaro chatishtirilganda 40 ta kulrang va 13 ta qora sichqonlar paydo bo’lgan.
Ota-ona sichqonlar genotipini aniqlang.
A.AaBb x AaBb B.AaBb x AABB
C.AaBB x AaBB D.AABb x AABb
19.Piyoz po’stining qizil rangli B gen, sariq rangini b gen ifodalaydi, ammo ranglar genotipda V gen bo’lsa yuzaga chiqadi.Uning retsessiv v alleli ingibitor vazifasini bajaradi va rangning chiqishiga to’sqinlik qiladi.Quyidagi genotiplarning qaysi biri qizil rangli fenotipga ega? a)BBVV b)Bbvv c)bbVV d) bbvv e) bbVv f) BbVv j)BbVV k) BBvv
A.a,b,k B.a,f,j C,b,d,k D,c,e,f
20. Piyoz po’stining qizil rangli B gen, sariq rangini b gen ifodalaydi, ammo ranglar genotipda V gen bo’lsa yuzaga chiqadi.Uning retsessiv v alleli ingibitor vazifasini bajaradi va rangning chiqishiga to’sqinlik qiladi.Quyidagi genotiplarning qaysi biri oq rangli fenotipga ega?a)BBVV b)Bbvv c)bbVV d) bbvv e) bbVv f) BbVv j)BbVV k) BBvv
A.c,e B.a,f,j C,b,d,k D,c,e,f
21. Piyoz po’stining qizil rangli B gen, sariq rangini b gen ifodalaydi, ammo ranglar genotipda V gen bo’lsa yuzaga chiqadi.Uning retsessiv v alleli ingibitor vazifasini bajaradi va rangning chiqishiga to’sqinlik qiladi. Po’sti qizil piyoz sariq piyoz bilan chatishtirishda avlodda qizil, sariq va oq piyozlar hosil bo’lgan. Ota-ona genotipini aniqlang.
A.BBVV x bbVV B.BBVv x BBVv
C.BbVV x bbVv D.BbVv x bbVv
22. Piyoz po’stining qizil rangli B gen, sariq rangini b gen ifodalaydi, ammo ranglar genotipda V gen bo’lsa yuzaga chiqadi.Uning retsessiv v alleli ingibitor vazifasini bajaradi va rangning chiqishiga to’sqinlik qiladi. Po’sti qizil piyoz sariq piyoz bilan chatishtirishda avlodda qizil, sariq va oq piyozlar hosil bo’lgan. Hosil bo’lgan avlodning fenotip bo’yicha qanday ajralish namoyon bo’ladi?
A) 1 qizil 2 sariq 1 oq B.3 qizil 3 sariq 2 oq
C.9 qizil 3 sariq 4 oq D.9 qizil 6 sariq 1 oq
23. Piyoz po’stining qizil rangli B gen, sariq rangini b gen ifodalaydi, ammo ranglar genotipda V gen bo’lsa yuzaga chiqadi.Uning retsessiv v alleli ingibitor vazifasini bajaradi va rangning chiqishiga to’sqinlik qiladi. Po’sti sariq piyoz oq piyoz bilan chatishtirilganda F₁ da olingan barcha duragaylar qizil po’stli bo’lgan. F₂ da fenotip bo’yicha qanday ajralish namoyon bo’ladi?
A) 1 qizil 2 sariq 1 oq B.3 qizil 3 sariq 2 oq
C.9 qizil 3 sariq 4 oq D.9 qizil 6 sariq 1 oq
24.Otlarning junining kulrang belgisi ikki xil noallel dominant gen ishtirokida rivojlanadi. Ularga B qora, b malla junning rivojlanishiga sababchi bo’ladi. Boshqa xromasomalarda joylashgan I gen esa B va b genlar funksiyasini susaytiradi. Ot zavodida gomozigota kulrang biya bilan malla junli ayg’ir chatishtirilgan. F₁ da kulrang otlar hosil bo’lgan. Ular o’zaro chatishtirilganda F₂ da 12 ta kulrang 36 ta qora va 1 ta malla junli otlar hosil bo’lgan. Chatishtirishda ishtirok etgan biya va ayg’irni F₁ va F₂ duragay otlar genotipini aniqlang
25.G’o’zaning malla va yashil tolali liniyalar chatishtirilgan F₁ da asosan malla, qisman yashil va oz miqdorda oq tolali o’simliklar hosil bo’lgan. Bu hodisani qanday tushintirish mumkin.
26.Suli donining rangi ikki xil gen ta’sirida rivojlanadi. Ulardan biri donning qora, ikkinchisi kulrang rang hosil qiluvchiga nisbatan dominantlik qiladi. Mazkur genlar retsessiv holda don rangini oq bo’lishiga sabab bo’ladi.Seleksioner qora donli sulini o’z-o’zi bilan changlatganda naslda 1205 ta qora, 306 ta kulrang, 99 ta oq donli sulilar hosil bo’lgani ma’lum bo’ldi. Tajribada ishtirok etgan ota-ona organizmlarni genotipini aniqlang.
27. Qovoq mevasining oq rangli W, sariq rangli Y, yashil rangli y geni bilan ifodalanadi. W gen dominant ingibitor vazifasini bajaradi. Qanday chatishtirishda 50% sariq, 50% yashil mevali o’simliklar hosil bo’ladi?
28.Xushbo’y no’xat o’simligida A va B dominant genlar genotipda alohida bo’lganda gultojibarglari oq, birgalikda bo’lganda qizil bo’ladi. Aabb genotipli formalar esa oq gultojibargli bo’ladi.
Tubanda chatishtirilganda hosil bo’lgan F₁ bo’g’inda gultojibarglar qangay bo’ladi?
AaBb x aabb AaBb x aaBb AaBbx AaBb
29.G’o’zaning B geni malla, b geni esa oq rangda bo’lishini ta’minlaydi. A gen esa yuqoridagi har ikkala gen ta’sirini bo’g’ib qo’yib, tolaning yashil rangda bo’lishiga olib keladi. a gen esa xech qanday ta’sir ko’rsatmaydi. aaBB x AAbb genotipli liniyalari chatishtirilib F₁ da 116 ta o’simlik olindi. F₁ o’z o’zini chatishtirib 800 ta o’simlik olindi
a)F₁ dagi o’simliklarning qanchasi yashil tolali bo’ladi?b) F₂ dagi o’simliklarning qanchasi yashil, qanchasi malla va oq tolali bo’ladi?
30.Qovoqda U-geni meaning sariq rangini, u- geni esa yashil rangni ifodalaydi. S-dominant suppressor, s- retsessiv suppressor.Oq va yashil rangli qovoqlarni chatishtirish natijasida hosil bo’lgan F₁ ning o’zaro chatishtirishda F₂ da 12 ta oq 3 ta sariq 1 ta yashil qovoq olindi
a)Ota-ona va F₁, F₂ duragaylarning genotipini aniqlang.b) olingan natijaga qarab noallel genlar orasidagi o’zaro ta’sirni tushuntiring.
31.Genotipi har xil bo’lgan ikkita piyozbosh gul
chatishtirilga edi. F₁ oq piyozboshli o’simlik hosil bo’ldi.Ular o’zaro chatishtirilib F₂ da 160 ta o’simlik olindi. Ularning 130 tasi oq, 30 tasi rangli piyozboshligi ma’lum bo’ldi Ota-ona va F₁, F₂ duragay piyozboshninggenotipini aniqlang.
32.Parrandachilik fermasida genotipi har xil bo’lgan oq patli tovuq, xo’rozlar chatishtirilgandan olingan F2 da 5344 parrandadan 5010 tasi oq patli, 334 tasi esa qora patli ekanligi ma’lum bo’ldi. Chatishtirishda qatnashgan tovuq va xo’rozlar hamda ulardan hosil bo’lgan F1 va F2 duragay parrandalarining genotipini aniqlang.
33.Oq yungli it bilan malla yungli it chatishtirilgan edi. Uning naslida 50 % oq yungli, 25 % qora yungli, 25 % malla yungli itlar paydo bo’ldi. Chatishtirishda qatnashgan urg’ochi va erkak itlar genotipini aniqlang.