Материалы конференции «Современные проблемы генетики, геномики и биотехнологии», 18 мая 2016г.
125
биридан узоқ формаларни дурагайлаш ва бошқа ғўза турлари
хромосомаларини ўзида тутган маданий ғўза
генотипларидан кенг
фойдаланиш орқали бартараф этилиши мумкин. Ўзида бошқа тур
хромосомаларини тутган ўсимликлар қаторига ғўзанинг хромосомаси
алмаштирилган линияларини киритиш мумкин.
Хромосомаси алмаштирилган CS-B25 линияси ўзида
ингичка толали
ғўзанинг 25-хромосомасини тутган бўлиб, тола микронейрининг яхшилиги ва
толасининг ингичкалиги билан қимматли донор линия ҳисобланади. Ушбу
линия маҳаллий Ан-Баявут-2 ғўза нави билан дурагайланиб, 141 та
рекомбинант инбред линиялар (РИЛ) популяцияси яратилди.
Бундай РИЛ
популяциялар қимматли белгилар локус/генларини хариталашда жуда қулай
ва қимматли ҳисобланади. Мазкур тадқиқотда CS-B25 линия, Ан-Баявут-2
ғўза нави ва уларни дурагайлашидан олинган РИЛ популяциясининг 93 та
намуналари бошланғич материаллар сифатида танлаб олинди. Ушбу
тадқиқотнинг мақсади SSR (оддий такрорланувчи кетма-кетлик) праймерлар
жуфтлиги ёрдамида РИЛ популяциясининг генетик хилма-хиллигини
ўрганиш ва уларнинг агрономик кўрсаткичларини баҳолашдан иборат.
Тадқиқот давомида ушбу РИЛ популяциясининг
ота-она генотиплари
848 та SSR (оддий такрорланувчи кетма-кетлик) праймерлар жуфтлиги билан
ПЦР усулида скрининг қилиниши натижасида 54 та праймерлар жуфтлиги
ота-она генотиплари ўртасида генетик полиморфизм
мавжуд эканлигини
кўрсатди. Аниқланган 54 та полиморфик ДНК маркерлари ёрдамида РИЛ
популяциясининг 93 та линияси тадқиқ қилиниб, генотиплаб чиқилди. Ушбу
полиморфик ДНК маркерлар ёрдамида 5022 та локус амплификация
қилинган бўлиб, уларнинг 37.7 % (1.1-60.2) ‘a’-генотип, 48.1 % (21.5-94.6)
‘b’-генотип, 11.5 % (0-36.6) ‘h’-генотип ва 2.1 (0-12.9) % эса ‘c’ ёки ‘d’-
генотиплар эканлиги маълум бўлди.
Бундан ташқари ушбу РИЛ популяциясида агрономик белгилар таҳлили
орқали улардаги кенг ирсий хилма-хилликни таъсирини кўриш мумкин.
Жумладан, РИЛ популяциясидаги 141 дона
РИЛ линияларида бир тупдаги
Материалы конференции «Современные проблемы генетики, геномики и биотехнологии», 18 мая 2016г.
126
кўсаклар сони 9-26 донагача бўлиб, 34 % линияларда 9-14 дона, 44 %
линияларда 15-20 ва 22 % линияларда эса 21-26 донани ташкил этди.
Шунингдек, бир дона кўсакдаги пахтанинг вазни 4.2 -8.0 граммгача бўлиб,
28.4 % линияларда 4.2-5.4 гр, 66 % линияларда 5.5-6.7 гр ва 5.6 % линияларда
эса 6.8-8.0 граммни ташкил этди.
Хулоса ўрнида шуни таъкидлаш ўринлики, яратилган РИЛ
популяциясида ирсий маълумотларнинг ва миқдорий
белгиларнинг кенг
ўзгарувчанликни намоён қилиши, уларда ушбу белгиларга алоқадор бўлган
миқдорий белгилар локусларини хариталашда катта аҳамиятга эга.
Do'stlaringiz bilan baham: