Genetika akadem ik litsey o ‘quvchilari uchun darslik

a
+
l
+
w
formulasi yor­
damida aniqlab, odamning qaysi etnik guruhga kirishini aniqlash 
mumkin. Masalan, mongoloidlarda DL10 o ‘rtacha olganda = 15,7 
ga, yevropoidlarda (ruslarda) =12,7ga, negroidlarda (yangi Gvi- 
neya) = 16,0 ga, avstraliyali aborigenlarda esa = 17,0 ga tengdir. 
Teri chiziqlarining shakllanishi embriogenezning 10—19 haftalari- 
dan boshlanadi. 20-haftada pushtda teri chiziqlari aniq ko‘rinadi. 
Papillyar relyef shakllanishi nerv tolalarining tarmoqlanishiga 
bog‘liqdir. 6 oydan keyin papillyar relyef to ‘liq shakllanib, keyin 
umrning oxirigacha umuman o‘zgarmasdan saqlanadi. Har xil ta ’- 
sirlar natijasida (kuyish, sovuq oldirish, shikastlanish) teri jarohat- 
lanishidan keyin avvalgi holatdagi papillyar chiziqlar shakli yana 
qaytadan tiklanadi. Faqat jarohatlar juda chuqur bo‘lib, biriktiruv- 
chi to ‘qima chandiqlari hosil bo‘lgandagina avvalgi holat qayta tik- 
lanmaydi.
Daktiloskopiyaning miqdoriy ko‘rsatkichi sifatida umumiy qir- 
ralar soni (UQS) hisoblanadi (qirralar sonini hisoblash uchun 
markazdan deltagacha bo ‘lgan chiziqlar sanaladi). O‘rtacha olgan­
da bitta barmoqda 15—20 qirralar mavjuddir. Hammasi bo‘lib o‘nta 
barmoqda o ‘rtacha olganda erkaklarda umumiy qirralar soni 
144,88 ± 51,08, ayollarda esa 127,23 ± 52,51 ga tengdir. UQS kari-

---

105
otipda X xromosomalar soniga bog‘liq. Shereshevskiy-Terner sin- 
dromida UQS 180 ga teng, Klaynfelter sindromida — 50, X pen- 
tosomiyada esa 0 ga teng.