Genetika akadem ik litsey o ‘quvchilari uchun darslik

(38-rasm).
Mikrobiologik testlar
ham yaxshi natija beradi (masalan, b a’zi

---

99
18-j a d v a l
HLA-A, HLA-B lokuslar antigenlarining yirik etnografik guruhlarda
tarqalishi 
(Y.M.Zaretskaya bo‘yicha, 1983)
HLA angigenlari
Fenotipik chastota
kavkazoidlar
negroidlar
oriyentlar
HLA-A1
14,7
3,3
—
HLA-A2
15,7
27,3
43,2
HLA-A3
23,0
14,2
1,1
HLA-A9
21,3
26,1
59,6
HLA-A10
11,0
8,2
18,7
HLA-A11
11,8
1,1
17,2
HLA-A19
29,6
66,0
29,2
HLA-A28
8,3
16,6
1,1
HLA-B7
17,3
17,0
11,4
HLA-B8
16,1
5,8
0,2
HLA-B12
24,2
21,4
12,8
HLA-B13
5,5
1,4
4,0
HLA-B14
6,8
8,0
0,2
HLA-B15
15,0
—
10,0
HLA-B16
9,3
3,6
6,1
HLA-B17
8,7
18,0
1,7
HLA-B18
10,8
7,7
—
HLA-B21
7,0
6,3
0,6
HLA-B22
5,5
2,6
22,1
HLA-B27
7,6
3,0
0,8
HLA-B35
17,6
12, 1
14,0
HLA-B40
10,8
3,5
29,5
bakteriyalar sog‘lom odamlarga qaraganda kasalning qonida, siy- 
digida yaxshi rivojlanishi mumkin). Skrining tekshirishlar yordami- 
da ko‘p sonli tekshirilganlar orasidan m a’lum kasallikka shubhali 
bo ‘lgan ayrim shahslar ajratib olinadi.
Ikkinchi bosqichda
— tanlab olinganlarda shubha qilinayotgan 
kasallik bor yoki yo‘qligini aniqlanadi. Bu bosqich maxsus labora- 
toriyalarda, murakkab tadqiqot usullari qo‘llanilib o ‘tkaziladi.
Moddalar almashinuvi buzilishining asosiy sababi — irsiy 
axborot tuzilishi o ‘zgarishlaridir. Natijada oqsillar, fermentlar,

---

100
Genetika
38-r a s m.
Skrining tekshirish uchun maxsus blank va tekshiruvchi qurilma.
lipidlar, uglevodlar tuzilishi, ularning faolligi o‘zgaradi, moddalar 
oxirigacha parchalanmaydi, organizm uchun zararli oraliq mahsu- 
lotlar hosil bo‘ladi.
Mustaqil tayyorlanish uchun topshiriqlar
1. Sitogenetika usulining mohiyatini tushuntiring.
2. Sitogenetik tekshirishlarda qanday obyektlardan foydalaniladi?
3. Sitogenetika usulining bosqichlarini izohlab bering.
4. Sitogenetik usulning ahamiyatini aytib bering.
5. Jinsiy xromatin va uni aniqlashning ahamiyatini bilasizmi?
6. Immunogenetika usulining mohiyatini tushuntiring.
7. Immunogenetika usulining ahamiyatini tushuntiring.
8. Biokimyoviy usul qanday maqsadlarda qo‘llaniladi.
9. Biokimyoviy usulning o‘tkazilish bosqichlarini tushuntiring.
Masalalar
1. Genetik vrach qabuliga kelgan qiz bolaning qon hujayralari 
sitogenetik usulda o‘rganilganda uning kariogrammasida 44ta autoso­
ma va XY hromosomalari aniqlandi. Bundan qanday xulosaga kelish 
mumkin?
2. Genetik vrach qabuliga kelgan shaxs tanasining har xil joylari-

---

101
da oq dog‘lar mavjud. Bu kasallikni aniqlash uchun vrach qanday 
genetik usuldan foydalanishi mumkin deb o‘ylaysiz?
3. 
Yaqin qarindoshlar o‘rtasida o‘tkaziladigan to‘qima yoki a’zo- 
lari transplantatsiyasi ko‘pincha yaxshi natija beradi, ba’zan hech 
qanday qarindosh bo‘lmagan shaxslar orasida o‘tkazilgan transplanta- 
tsiya ham yaxshi natija berishi mumkin. Buni qanday tushuntirish 
mumkin?
Test topshiriqlari: