Gazning bajargan ishi
Sistemaga kiritilgan q1 icsiqlik miqdоriga teng bo’ladi. Sistemadan q2-issiqlik
miqdоri tashqi muhit (sоvitgich) ga o’zgarmas T2 temperaturada chiqariladi. Bu
hоlatda sistemaning q1 issiq-ligi ish bajarishga sarflanadi. Bu ishning kattaligi
sarflangan q2- issiqlik miqdоriga teng bo’ladi.
Termоdinamikaning II-qоnuni issiqlik dvigatellari F.I.K ning >1 bo’la оlmasligi to’g’risida bo’lib, davriy, yagоna issiqlik manbaidan ishlaydigan abadiy (II-tartibli) dvigatelni yaratib bo’lmasligini isbоtlaydi. Termоdinamikaning II qоnuni R.Klazius (1850 y) quyidagicha ta`riflanadi: Issiqlik energiyasi ishga aylanish jarayonida to’laligicha ishga aylanmaydi va issiqlik sоvuq sistemadan issiq sistemaga o’z-o’zidan o’ta оlmaydi. R.Klazius ta`rifiga muvоfiq, ishga aylanmagan qоldiq issiqlik energiyasidan qaytadan fоydalanib bo’lmaydi, shuning uchun ham issiqlik dvigateliga uzatilgan issiqlik miqdоri 100% fоydali ishga aylanmaydi.
Gazlar bu agregatsiya holati zaif va tarqalgan, shu bilan birga ularni boshqaradigan bosim va harorat sharoitlariga katta bog'liq bo'lgan moddalar yoki birikmalar. Ular, ehtimol, butun koinotdagi plazmadan keyingi ikkinchi eng keng tarqalgan materiya shaklidir.
Yerda gazlar ekzosferadan tortib troposferagacha va biz nafas olayotgan havoga qadar atmosfera qatlamlarini tashkil qiladi. Garchi gaz osmon singari katta bo'shliqlarga tarqalganda ko'rinmas bo'lsa ham, bulutlarning harakatlanishi, tegirmon pichoqlarining burilishlari yoki sovuq iqlim sharoitida og'zimizdan chiqariladigan bug'lar orqali aniqlanadi.
Shuningdek, salbiy ekologik jihatlarga kelsak, bu transport vositalarining chiqindi quvurlaridan chiqadigan qora tutunlarda, fabrikalarda joylashgan minoralarning tutun ustunlarida yoki o'rmon yoqilganda ko'tarilgan tutunda kuzatiladi.
Kanalizatsiyadan chiqayotgan bug'larni, botqoq va qabristonlarni, baliq idishlari ichidagi pufakchani, osmonga chiqadigan geliy sharlarini ko'rganingizda, siz gazli hodisalarga duch kelasiz. ularning fotosintezi natijasida va hatto qorayish va meteorizm natijasida o'simliklar chiqaradigan kislorod.
Gazlar qaerda kuzatilmasin, ular kimyoviy reaksiya sodir bo'lgan degan ma'noni anglatadi, agar ular to'g'ridan-to'g'ri havodan o'rnatilmasa yoki o'zlashtirilmasa, sayyoradagi gazlarning asosiy yuzasi (yuzaki). Harorat ko'tarilishi bilan barcha moddalar (kimyoviy elementlar) gazlarga, shu jumladan temir, oltin va kumush kabi metallarga aylanadi.
Gazlarning kimyoviy tabiatidan qat'i nazar, ularning barchasi ma'lum bir hajm yoki bo'shliq orqali xaotik va o'zboshimchalik bilan harakatlanadigan zarralarini (atomlar, molekulalar, ionlar va boshqalarni) ajratib turadigan katta masofani umumiy bo'lishadi.
Gazlarning fizik xususiyatlari qanday modda yoki birikma ishtirok etganiga qarab farq qiladi. Gazlar, oltingugurt miqdori tufayli yoki uchuvchan aminlar mavjudligi sababli, yomon hid yoki chiriganlik bilan mashhur. Xuddi shunday, ular yashil, jigarrang yoki sarg'ish ranglar bilan namoyish etiladi, ular qo'rqitadi va yomon alomat beradi.
Biroq, aksariyat gazlar yoki hech bo'lmaganda eng ko'p bo'lganlar, aslida rangsiz va hidsizdir. Garchi ular tushunarsiz bo'lsa ham, ular terida seziladi va ular harakatga qarshilik ko'rsatadi, hatto ular orqali o'tadigan tanalarda yopishqoq qatlamlar hosil qiladi (samolyotlarda bo'lgani kabi).
Barcha gazlar bosim yoki harorat o'zgarishiga olib kelishi mumkin, natijada ularni o'zlarining suyuqligiga aylantiradi; ya'ni ular kondensatsiyalanadi (sovutilsa) yoki suyultiriladi (agar "bosilsa").
Boshqa tomondan, gazlar suyuqliklar va ba'zi gözenekli qattiq moddalar (masalan, faol uglerod) ichida eriydi. Pufakchalar - bu muhitda hali erimagan va suyuqlik yuzasiga qarab chiqib ketadigan gazlar to'planishining natijasidir.
Do'stlaringiz bilan baham: |