Gaz yoqilg ‘ilarni olinishi va tavsiflari

Gaz yoqilg‘ining afzalligi bir tarafdan boshqa tur yoqilg‘ilari bilan xalq xo‘jaligining turli sohalarida, jumladan, energetikada ham almashtirish texnika-iqtisodiy maqsadida qulaydir. Gaz yoqilg‘ilarining barcha turlari kelib chiqishiga kura ikkita guruhga bo‘lish mumkin: tabiiy va sun’iy gazlarga. Gaz yoqilg‘isi yonuvchi va yonmaydigan tarkibiy qismlarning mexanik aralashmasidan iborat.

• Gaz yoqilg‘ining afzalligi bir tarafdan boshqa tur yoqilg‘ilari bilan xalq xo‘jaligining turli sohalarida, jumladan, energetikada ham almashtirish texnika-iqtisodiy maqsadida qulaydir. Gaz yoqilg‘ilarining barcha turlari kelib chiqishiga kura ikkita guruhga bo‘lish mumkin: tabiiy va sun’iy gazlarga. Gaz yoqilg‘isi yonuvchi va yonmaydigan tarkibiy qismlarning mexanik aralashmasidan iborat.
• Gaz yoqilg‘ilarni yonuvchan tarkibiy qismi gazsimon uglevodo- rodlar (metan, etan, propan, butan, pentan)dan, vodorod va uglerod (II) oksiddan tashkil topgan, yonmaydigan tarkibiy qismiga uglerod (IV) oksid, azot va kislorod kiradi. Yonmaydigan tarkibiy qismi gaz yoqilg‘ining ballasti hisoblanadi.

Qazilma va qayta ishlash yo‘li bilan olingan gaz yoqilg‘ilar tarkibida har doim ba’zi kerakmas qoldiqlar ham bo‘lishi mumkin. Ularga vodorod sulfid, vodorod sianid, ammiak, smolali moddalar, suv bug‘i, ko‘mir va mineral changlar kiradi. Ular gaz yoqilg‘ini tozalashda ajratib tashlanadi. Energetikada ishlatiladigan yonuvchi gazlarning eng muhim tavsifi bu ularning yonish issiqligi, zichligi, ushbu gazlarning havo bilan aralashmasi portlash miqdor chegarasidir.

• Qazilma va qayta ishlash yo‘li bilan olingan gaz yoqilg‘ilar tarkibida har doim ba’zi kerakmas qoldiqlar ham bo‘lishi mumkin. Ularga vodorod sulfid, vodorod sianid, ammiak, smolali moddalar, suv bug‘i, ko‘mir va mineral changlar kiradi. Ular gaz yoqilg‘ini tozalashda ajratib tashlanadi. Energetikada ishlatiladigan yonuvchi gazlarning eng muhim tavsifi bu ularning yonish issiqligi, zichligi, ushbu gazlarning havo bilan aralashmasi portlash miqdor chegarasidir.
• Gaz yoqilg‘isining zichligi gaz omborxonalari (gazgolderlar) hajmini belgilaydigan ko‘rsatkichidir (berilgan hajmda energiyaning to‘plash miqdorini ma’lum bosimda belgilaydi).