Gap va uning turlari

2. Zidlov  munosabatli bog’langan qo’shma gaplar va ularda tinish 

belgilarining ishlatilishi. Bunday gaplar tarkibidagi sodda gaplar o’zaro ammo, 

lekin, biroq bog’lovchilari, -u(yu)  yuklamasi yordamida  bog’lanadi: Yurtimizning 

bu kuni chiroyli, lekin ertasi, indini yana chiroyliroq, baxtliroq bo’ladi. Havo      

ochildi-yu, quyoshning harorati sezilmadi. 

Ba’zan zidlik mazmunini kuchaytirish uchun zidlov bog’lovchisi va bu 

vazifada qo’llangan –u(-yu) yuklamasi birga ishlatiladi: Kechasi qor yog’di-yu, 

lekin unchalik sovimadi. Yozuvda zidlov bog’lovchilaridan oldin, yuklamalardan 

keyin vergul qo’yiladi. 

3. Ayiruv munosabatli bog’langan qo’shma gaplar va ularda vergulning 

ishlatilishi. Bunday gaplardagi sodda gaplar o’zaro ayiruv bog’lovchilari 

goh…goh, yo…yo, ba’zan…ba’zan, dam…dam, yoxud…yoxud yordamida 

bog’lanadi. Ayiruv bog’lovchili bog’langan qo’shma gaplar voqea-hodisalarning 

galma-gal bo’lishini yoki ulardan biri bo’lishini ifodalaydi: Goh osmonni tutib 

ashula yangrar, goh allaqaerdan gormon tovushi eshitilib qolar edi. 

Takrorlanib qo’llangan ayiruv bog’lovchilarning ikkinchisidan oldin vergul 

qo’yiladi, ayiruv bog’lovchilar yakka qo’llansa, hech kanday tinish belgisi 

qo’yilmaydi.