G. S. Tursinbayeva, G. M. Duschanova, J. S. Sadinov

79-rasm. Gulsafsardoshlar vakili (
Iris korolkowii
) bargining anatomik 
tuzilishi: 
a – ustki (adaksial) epiderma; b – ostki (abaksial) epiderma; v – barg 
mezofilli; g – о‘tkazuvchi bog‘lam; d – xlorofilli g‘ovaksimon hujayra; ye – suv 
jamg‘aruchi hujayra; j – og‘izchaning chuqur joylashganligi. 
Shartli belgilar:
KL – kollenxima, O - og‘izcha, SK – sklerenxima, SH – suv jamg‘aruvchi 
hujayra, E – epiderma, О‘B – о‘tkazuvchi bog‘lam, G‘H –g‘ovaksimon hujayra. 
E 
О 
О‘B 
Э 
С
Ҳ 
KL 
SK 
50 mkm 
j 
G‘H 
154

---

а 
b 
v 
50 mkm 
50 mkm 
50 mkm 
100 mkm 
50 mkm 
100 mkm 
g 
d 
е 
80-rasm. Gulsafsardoshlar vakili (
Juno svetlanae
) bargining anatomik 
tuzilishi: 
a – ustki (adaksial) epiderma; b – ostki (abaksial) epiderma;
v-d – barg mezofilli; g – asosiy о‘tkazuvchi bog‘lam; ye – yon о‘tkazuvchi 
bog‘lam. 
Shartli belgilar:
KL – kollenxima, O - og‘izcha, E – epiderma, 
О‘B – о‘tkazuvchi bog‘lam, G‘H –g‘ovaksimon hujayra. 
E 
О 
G‘H 
О‘B
P 
О‘B
P 
E 
KL 
G‘H 
E 
KL 
E 
E 
155

---

Parenxima hujayralari tannid moddalariga, smolaga va kraxmalga 
ega. Endodermasi yо‘g‘on devorli bо‘lib, aksariyat hollarda kraxmal 
tutuvchi hujayralardan iborat (81-rasm ).
 
Barglarning ekologik turli-tumanligi.
Barglarning shakli va 
о‘lchamlari о‘simliklarning ekologik hususiyatlarini kо‘rsatadi. 
Asosan yirik kam qirqilgan bargli о‘simliklar havo va tuproq namligi 
yetarli, ozuqaga boy, yorug‘lik о‘rtacha tushadigan yerlarda 
(о‘rmonlarda, daraxtlar atrofida) о‘sadi.
Yorug‘lik tо‘g‘ri tushadigan, namlik kamroq bо‘lgan joylarda 
о‘sadigan о‘simliklarning barglari mayda, barg yaproqlari qalami 
semiz bо‘ladi. Tashqi muhit ta’sirida о‘simliklar barglarining shakli 
о‘zgarishi mumkin. Masalan, suvda yashovchi ayiqtovon о‘simligida 
ikki xil shakldagi barg yaproqlari uchraydi: poyaning suvga botib 
turgan qismidagi barglari qirqilgan, suv yuzasidan yuqoriga chiqib 
turgan poya barglari qirqilmagan.
Kuchli qirqilgan suv tagidagi barglar suvda erigan karbonat 
angidridni yengil о‘zlashtirishga moslashgan. Bitta о‘simlikda turlicha 
shakldagi va tipdagi barglarning uchrashiga