G. N. Maxmudova innovatsion iqtisodiyot

Urugʻlik investitsiyalar 
– mablagʻlarni jalb etishning 1-bosqichi 
boʻlib, koʻpchilik hollarda start-apning asoschilari, ularning qarindoshlari 
yoki doʻstlari investor sifatida maydonga chiqadi. Ingliz tilida aksariyat 
start-aplarni 1-investorlarini ifodalovchi 3 F (friends, family and fools) 
qisqartmasi mavjud. 

Boshlangʻich mablagʻlar komandaning yashashi, biznes-rejani ishlab 
chiqish va boʻlajak mahsulotni prototipini yaratish xarajatlarini qoplaydi. 

Istisno hollardagina urugʻlik investor sifatida venchur fondlar 
gavdalanadi, investitsiya summasi esa ketma-ketlikda ortib boradi.

Angel (farishta) investitsiyalar – xususiy investorlar tomonidan 
kiritilib, ular kompaniyani rivojlantirishda qatnashishdan manfaatdor 
boʻladilar. Kompaniya kapitaliga kiruvchi biznes angelь direktorlar 
kengashidan oʻrin oladi va oʻzi noma’qul deb bilgan kompaniya 
asoschilarining qarorlarni bloklash imkoniyatiga ega. Mazkur bosqichda 
start-ap shtatlarni kengaytirish, mahsulotning dastlabki versiyasi ustidagi 
ishlarni yakunlash va birnchi mijozlarni jalb etish imkoniyatiga ega boʻladi. 

«A»
raund 
– kompaniyaga ishlashga layoqatli mahsulot, mijozlar va 
rivojlanish rejalari bilan venchur fondlarining mablagʻlarini jalb etish. 
Investitsiya summasi avvalgi olingan summaga nisbatan ancha yuqori 

---

143 
boʻladi va star-ap oʻzining rasmiy strukturasini qurishni hamda kengayishni 
boshlaydi. 
«A»
raunddan keyin 
«B», «C» va keyingi raundlar boʻlishi 
mumkin (lotin alifbosida belgilanadi).
Start-aplarni moliyalashtirish bosqichlari 
Pol Grem tomonidan yozilgan essedagi ketma-ketlik shartli boʻlib, 
namuna sifatida xizmat qiladi. Boshqa mualliflarning ishlari bu modelni 
yanada toʻldiradi. Jumladan, Kaliforniya kolledjidagi tadbirkorlikdagi moliya 
boʻyicha professor va yozuvchi Devid Nьyuton zayom mablagʻlarini jalb 
etish , sh.j. oraliq kreditlash (bridj-kredit deb ham ataladi) strat-aplarning 
joriy 
majburiyatlarini 
bajarishda 
alohida 
bosqich 
sifatida 
ajratib 
koʻrsatadi. Moliyalashtirishni jalb etishning yana bir bosqichi birinchi 
ommaviy taklif hisoblanadi, IPO – kompaniyaning aktsiyalarini birjada 
joylashtirish. IPOga chiqish start-aplarning soʻnggi rivojlanish bosqichidagi 
asosiy maqsad hisoblanadi.