G. N. Maxmudova innovatsion iqtisodiyot

7-rasm. Oʻzbekistonda innovasion rivojlanish indikatorlari
17
 
Innovatsion rivojlanish sohasida innovatsiyalarning bosqichma-
bosqich pasayishi tendentsiyasi kuzatildi, buni 2015 yilda global innovatsion 
indeks boʻyicha reytingda Oʻzbekistonning pozitsiyasi (144 mamlakat 
orasida 122-oʻrin) tasdiqlaydi. Masalan, bir million aholiga toʻgʻri keladigan 
tadqiqotchilar soni (toʻliq ish bilan ta’minlashga teng) 2004 yildagi 566 
tadan 2017 yilda 485 taga tushgan. Yalpi ichki mahsulotda tadqiqot va 
17
stat.uz 

---

55 
ishlanmalarga sarflanadigan xarajatlar ulushi YaIMning 0,36 foizidan 2000-
2017 yillarda yalpi ichki mahsulotga nisbatan 0,19 foizgacha tushdi. 
Innovasiyalar turlari boʻyicha tahlil qilinganda, Innovatsiyalar joriy 
qilgan korxona va tashkilotlar soni hamda Joriy qilingan innovatsiyalar soni 
asosan texnologik innovasiyalar hissasiga toʻgʻri kelmoqda.(3-jadval) 
 
3-jadval 
Korxona va tashkilotlarning innovatsion faoliyati
18
 
2015 
2016 
2017 
2018 
2019 
Innovatsiyalar joriy qilgan 
korxona va tashkilotlar 
soni:
texnologik 
894 
893 
975 
982 
1514 
marketing 
14 
20 
22 
17 
28 
tashkiliy 
27 
20 
26 
25 
45 
Joriy qilingan 
innovatsiyalar soni: 
texnologik 
1737 
1816 
1946 
2482 
4427 
marketing 
36 
51 
62 
42 
128 
tashkiliy 
46 
39 
38 
34 
134 
Ishlab chiqarilgan 
innovatsion mahsulotlar 
(tovarlar, ishlar va 
xizmatlar) hajmi, 
mlrd.soʻm 
8023,6 10688,2 18543,3 28871,5 26811,4 
Innovatsiyalarga qilingan 
xarajatlar, mlrd.soʻm 
5528,3 
2571,4 
4162,3 
4707,2 
6603,5 
 
3-jadvaldan koʻrinadiki, 2015-2019 yillarda Innovatsiyalarga qilingan 
xarajatlar kamaysada Ishlab chiqarilgan innovatsion mahsulotlar (tovarlar, 
ishlar va xizmatlar) hajmi 4 baravardan ziyodroqqa ortgan. 
Innovatsiyalar quyidagi turlarga boʻlinadi
19
:
18
https://www.stat.uz/uz/rasmiy-statistika/social-protection-2 
19
O‘zbekiston Respublikasining “Innovatsion faoliyat to‘g‘risida”gi Qonuni 2020-yil 24-iyul, O‘RQ-630-son 

---

56 

mahsulotga oid innovatsiyalar – texnik va texnologik jihatdan yangi 
yoki takomillashtirilgan mahsulotni (ishlarni va xizmatlarni) ishlab chiqishga 
hamda joriy etishga qaratilgan innovatsiyalar; 

jarayonga oid innovatsiyalar – texnik va texnologik jihatdan yangi yoki 
takomillashtirilgan ishlab chiqarish yoxud ta’lim usullarini ishlab chiqish va 
joriy etishga, shuningdek texnologiyalar transferini amalga oshirishga 
qaratilgan innovatsiyalar; 

marketingga oid innovatsiyalar – mahsulotlarning dizayni va 
qadoqlaridagi oʻzgarishlarni qamrab oluvchi yangi yoki takomillashtirilgan 
usullarni joriy etishga, mahsulotni (ishlarni va xizmatlarni) sotish va taqdim 
etishning yangi usullaridan foydalanishga, yangi narxlash strategiyalarini 
shakllantirishga qaratilgan innovatsiyalar;

tashkiliy innovatsiyalar – biznesni tashkil etish va yuritish, ish 
oʻrinlarini tashkil etish va tashqi aloqalarni yoʻlga qoʻyishning yangi yoki 
takomillashtirilgan usullarini joriy etishga qaratilgan innovatsiyalar.