G. N. Maxmudova innovatsion iqtisodiyot

 

---

105 
 
19-rasm. Innovatsion faoliyatni tashkil etuvchi jarayonlar 
Innovatsiyaviy jarayon samaradorligini oshirishda esa boshlangʻich 
marketing tadqiqotlari va bozor tahlili ayniqsa muhim hisoblanadi.
20-rasm. Xizmatlar sohasidagi innovatsiyalar 
Innovatsiyalarni boshqarish ilmiy-texnik gʻoya shakllanishidan tortib 
uni tijorat asosida amalga oshirilishigacha boʻlgan barcha qadamlar 
(boshqaruv sikllari) yigʻindisini qamrab oladi. Har bir yangilik gʻoyasi 
yaratilishidan uni amalga oshirilishigacha boʻlgan vaqt davri innovatsiyaviy 
sikl deb ataladi. 
Innovatsiyaning hayotiylik sikli – innovatsion mahsulotning bozorga 
chiqqan vaqtidan boshlab to bozordan chiqib ketishigacha boʻlgan davrni oʻz 
ichiga qamrab oladi.
Innovatsion faoliyat subyektlari quyidagi huquqlarga ega:
1-bosqich
• ilmiy g'oyalar va ishlanmalar (yangi texnika, texnologiyalar, loyihalar, 
dasturlar, mahsulot, tovar namunalari va boshqalar)ga sharoit yaratish 
2-bosqich 
• real mablag'arni (kapital investitsiyalarni), innovatsion ishlanmalarni 
yaratish 
3-bosqich 
• innovatsion mahsulotlar (yangi texnikalar, texnologiyalar, yangi mahsulot 
va tovar namunasi, loyiha, dasturiy mahsulot va boshqalar)ni yaratish 
X
izm
at
lar so
h
as
id
ag
i 
in
n
o
v
at
si
y
al
ar
Yangi xizmatlarni ishlab chiqish va 
joriy etish 
Yangi funktsiyalar va xususiyatlar 
qo'shish 
Xizmatlar bilan ta`minlash 
darajasini yaxshilash 

---

106 

usullarni, texnik vositalarni va asbob-uskunani mustaqil ravishda 
tanlagan hamda qoʻllagan holda erkin innovatsion faoliyatni amalga oshirish;

innovatsion faoliyatni yakka tartibda yoki jamoaviy asosda amalga 
oshirish; 

innovatsion loyihalar tanlovlarida, shu jumladan Oʻzbekiston 
Respublikasining Davlat budjeti mablagʻlari hisobidan moliyalashtiriladigan 
innovatsion loyihalar tanlovlarida ishtirok etish; 

innovatsion faoliyat xavflarini mustaqil belgilash va baholash, ularni 
baholash hamda kamaytirish usullarini tanlash; 

innovatsion faoliyatni amalga oshirish uchun zarur boʻlgan ilmiy, 
texnologik, statistikaga oid va boshqa axborotni olish, davlat sirlarini va 
qonun bilan qoʻriqlanadigan boshqa sirni tashkil etuvchi ma’lumotlar bundan 
mustasno; 

intellektual mulk obyektlari yaratilgan hollarda, ularning mualliflari 
yoki huquq egalari deb e’tirof etilish, shuningdek intellektual mulkni 
huquqiy jihatdan himoya qilish; 

qonun hujjatlarida nazarda tutilgan soliq, bojxona imtiyozlaridan va 
preferensiyalardan foydalanish;

innovatsion faoliyat davomida oʻzlari olgan natijalarni, agar ular davlat 
sirlarini va qonun bilan qoʻriqlanadigan boshqa sirni tashkil etuvchi 
ma’lumotlarni oʻz ichiga olmagan boʻlsa, e’lon qilish. 

Innovatsion faoliyat subyektlari qonun hujjatlariga va tuzilgan 
shartnomalarga muvofiq boshqa huquqlarga ham ega boʻlishi mumkin. 
Innovatsion faoliyat subyektlari quyidagi majburiyatlarni bajaradilar:

innovatsion faoliyatni amalga oshirish chogʻida qonun hujjatlari 
talablariga rioya etishi; 

Oʻzbekiston Respublikasining Davlat budjeti mablagʻlari hisobidan 
moliyalashtiriladigan innovatsion loyihalarni amalga oshirish doirasida 
yaratilgan yangi ishlanmalarning belgilangan tartibda tijoratlashtirilishini 
ta’minlashi; 

innovatsion faoliyatga yoʻnaltiriladigan mablagʻlardan maqsadli 
foydalanishi; 

fuqarolarning 
hayotiga 
va 
sogʻligʻiga, 
atrof-muhitga 
zarar 
yetkazmasligi; 

intellektual mulk obyektlariga boʻlgan huquqlarni himoya qilish 
boʻyicha talablarga rioya etishi shart. 

---

107 
Innovatsion faoliyat sub’yektlarining zimmasida qonun hujjatlariga va 
tuzilgan shartnomalarga muvofiq boshqa majburiyatlar ham boʻlishi 
mumkin
32
. 
Iqtisodiy adabiyotda innovatsiyalarning bir qator muhim shakllari 
ajratib koʻrsatilgan (21-rasm)