G‘. N. Mahmudov

 
6.2. BENZINLI  DVIGATELLARNI  ELEKTRON BOSHQARISH 
 
6.2.1. Majburiy salt ishlash ekonomayzerining elektron  boshqarish  tizimi      
(MSIEEBT) 
 
Avtomobil  shahar  sharoitida  harakatlanganda  18-25%  vaqt  davomida 
dvigatel  majburiy  salt  ishlaydi.  Masalan,  avtomobil  dvigatel  yordamida 
tormozlanganda, uzatma o‘zgartirilayotgan vaqtda, avtomobil o‘z inersiyasi bilan 
harakatlanganda    va  hokazo.  Bu  hollarda  karburatorni  drossel  to‘siqchasi  to‘liq 
yopiq (yonilg‘i uzatish bosqich to‘liq qo‘yib yuborilgan), dvigatel tirsakli valining 
aylanishlar chastotasi esa salt ishlashdagidan yuqori bo‘ladi. Majburiy salt ishlash 
rejimida  dvigateldan  quvvat  berish  talab  qilinmaydi,  shuning  uchun  silindrlarga 
uzatilayotgan  yonilg‘i  foydali  ishlatilmaydi  va    uni  yonishi  atrof-muhitning 
yanada ko‘proq ifloslanishiga olib keladi.  
   MSIEEBT dvigatel majburiy salt ishlaganda yonilg‘ini uzatilishini to‘xtatish 
uchun  xizmat  qiladi.  Bu  tizim  joriy  qilinishi  yonilg‘ini  2...3%  ga  tejash  va 
chiqindi  gazlardagi  zaharli  moddalarni  miqdorini  15...30%  ga  kamaytirish 
imkoniyatini beradi. 
   MSIEEBT  quyidagicha  ishlaydi  (6.1-rasm).  Majburiy  salt  ishlash  rejimini 
aniqlash  uchun  dvigatel  tirsakli    valini    aylanish  chastotasi,  karburator  drossel 
to‘siqchasining holati datchiklari xizmat qiladi. 

---

 
240 
   MSIEEBTni  ishlashi  uchun  quyidagi  shartlar  bir  vaqtni  o‘zida  bajarilishi 
kerak: 
   -  dvigatel  tirsakli  valining  aylanishlar  chastotasi  ma’lum  belgilangan 
qiymatdan yuqori bo‘lishi kerak; 
   - karburator drossel to‘siqchasi to‘la yopilgan bo‘lishi kerak;  
   - sovitish tizimidagi suyuqlik temperaturasi