G‘. M. Milliy iqtisodiyotda axborot tizimlar va texnologiyalar

III –avlod. Bunda integral sxema qo‘llanila boshlandi. Tashqi qurilmalarning keng rivojlanganligi, katta tezlik va katta hajmdagi operativ xotiraga ega bo‘lgan. Operatsion tizim rivojlangan bo‘lib, unda multidasturiy imkoniyat amalga oshirilgan edi. Unga mansub bo‘lgan
«EC EVM» (Rossiya), IBM S/360 (AQSH).
1964-yil 7-aprelda IBM yangi IBM System/360 kompyuterini yaratganini e’lon qildi va shu bilan 3-avlod kompyuterlarini avlodi boshlandi. Nega 360? Ba’zilarning fikricha bu 60-yillar 3-avlodni bildiradi. Ushbu kompyuterda qo‘llanilgan texnologiyalar quyidagilar edi:

• 
  element bazasi, ya’ni unda integral mikrosxema qo‘lanildi;
  
• 
  magnit disk, ya’ni tezligi sust bo‘lgan magnit tasmalar o‘rniga
  

magnit disklar qo‘llanildi;

• 
  alfavit-raqamli displey, ya’ni ma’lumotlarni kiritish va chiqarish uchun qo‘llanilgan;
  
• 
  multidasturli boshqaruv.
  

Eng muhimi bu emas edi. Ushbu tipdagi kompyuterlarni har xil qurilmalarni jamlash orqali yig‘ish mumkin bo‘lgan va shu orqali istalgan quvvatga ega bo‘lgan kompyuterlarni yaratish mumkin
bo‘lgan. Shu bilan birgalikda masshtablash va moslik ta’minlangan
edi.
Ushbu IBM S/360 kompyuterining keyingi 15-20 yil davomida ishlab chiqilgan kompyuterlardagi arxitekturasi va undagi buyruqlar tizimi o‘zgarishsiz qolib keldi.
Bu yerda xotira baytda o‘lchangan, bu ham IBM S/360 seriyasidan keyin paydo bo‘lgan tushuncha va xuddi shu paytlarda 16-lik sanoq tizimi ham keng qo‘llanila boshlandi.

4. 
   avlod kompyuterlari katta IS asosida yaratilgan. Agar oddiy integral sxemalar (IS) bir necha o‘n dona tranzistorlardan tashkil topgan bo‘lsa, o‘rta IS larda mingtagacha, katta IS larda esa o‘n mingta atrofida tranzistorlardan tashkil topgan bo‘lgan. Virtual xotira, ko‘p protsessorli, operatsiyalarni parallel bajarish mumkin bo‘lgan. Undan tashqari muloqot vositalari ishlab chiqilgan edi.
   
5. 
   avlod. Bunda o‘ta katta IS qo‘llanilgan. Ma’lumotlar oqimini boshqarish tamoyili asos qilib olindi (fon Neymanda esa buyruqlar oqimi boshqarilgan). Kiritish va chiqarish qurilmalarining tubdan o‘zgarishi, masalan tovush orqali. Bu yerda sun’iy idrok texnologiyalari joriy qilina boshlandi.
   

Jadval 1.6.2.

Yillar