G im n a st ik a d a r sl a r id a in no va tsio n t e X n o L o g iy a L a r

1.4.  Gim nastikaning turlari
Gimnastika  mashqlari  ham da  shug‘ullanuvchilarning  ixtisosli- 
gining  xilma-xilligini  hisobga  olib,  pedagogik  vazifalami  hal  qil­
ish  uchun  foydalanishda  orttirilgan  tajribalarni  nazarda  tutib, 
gimnastikani  nisbatan  mustaqil  turlarga  ajratish  sobiq  ittifoq 
davrida  o ik azilg an   (1968)  anjumanda  tasdiqlangan  va  bu  tasnif 
hozir ham o ‘z ahamiyatini yo'qotgani  yo'q.  Ular:
-   gim nastikaning  sog'lom lashtiruvchi  (umum iy  rivojlan- 
tiruvchi)  guruhi.  Bu  guruhga  asosiy  (umumiy)  gimnastika,  gigiy- 
enik gimnastika va atletik gim nastika kiradi.
Gimnastikaning bu turlari  shug'ullanuvchilarni  har tomonlama 
jism oniy  kam olotga  yetkazish,  salomatligini  mustahkam lash  va 
harakat vazifalarini takomillashtirish m aqsadida q oilan ilad i.
-  sport turi tarzidagi gimnastika. Bu guruhga sport gimnastikasi, 
badiiy  gim nastika  va  akrobatika  kiradi.  Ular  sport  yo'nalishiga 
ega  b o iib ,  sport  turlari  sifatida  ta rg ib   etiladi.  Chunki,  ularning 
tarkibi  musobaqalashish,  kuch  sinashish  xususiyatlarini  o ’zi da
14

---

mujassamlashtirgan,  ijro  texnikasi  takom illasha  boradi,  oxir  oqi~ 
bat  yuqori  sport  m ahoratiga  erishilib,  bajariladigan  mashqlar 
oliy  tartibdagi  harakat  malakasi  darajasiga  ko'tariladi.  N atija 
har  tomonlama  yuksak  jism oniy  tayyorgarlik  asosida  gimnastika 
ko'pkurashining  murakkab  mashqlarini  oliy  tartibda  bajara  olish 
bilan tugallanadi.
-  
gim nastikaning  hayotiy-zaruriy,  amaliy  turlari.  Bu  guruhga 
ish  к uni  tartibiga  kiritiladigan  (sog'lom lashtirish,  ish  qobiliyatini 
o ;stirish  va  shu  asnoda  mehnat  unumdorligini  oshirish,  kasbiy 
m ahoratga  erishishga  yordamlashadigan)  “ish  vaqtidagi  va  kasbiy 
faolivatjoyidagi gim nastika": maxsus jism oniy tayyorgarlik k o ‘rish 
uchun  qo'llaniladigan  professional-amaliy,  harbiy-amaliy  va 
sport-amaliy  gimnastikasi;  davolash jism oniy  madaniyati  asosida 
o4kaziladigan  “davolash,  salomatlikni  tiklash  gimnastikalari” 
kiradi.
Y uqorida  zikr  etilgan  gim nastika turlari  gimnastikaning  umu­
miy  yo'nalishini  asosan  saqlab  qolib,  nim aga  m o’ljallanganligi. 
mashqlarning  o'ziga xosligi va uslubiyoti usullari bilan bir-biridan 
farqlanadi.