G. Gutlyýew Awtomatlaşdyrylan taslama düzmegiň ulgamlary Системы Автоматизированного проектирования

1.2. Taslama düzmegiñ beýanynyñ aspektleri.
Obýektleriñ teswirlenýän häsýetlerine görä, beýan etmeleriň dekompozisiýasyny - berlen derejede elementlere bölmekligi ulanýarlar. Şeyle dekompozisiya beyan etmeleriñ birnäce aspektleriniñ döremegine sebäp bolyar. Olardan; funksional, konstruktorçylyk we tehnologik aspektler esasylary hasaplanyarlar.

Beýan etmegiň funksional aspekti funksionirlenmegiň esasy prinsipleriniň, obýektde bolup geçýän fiziki we informasion prosesleriň häsiýetleriniň görkezilmegi bilen baglydyr we prinsipial, funksional, strukturalaýyn, kinematik shemalarda hem-de olary goldaýan resminamalarda öz beýanyny tapýar.

Beýan etmegiň konstruktorçylyk aspekti funksional taslamanyň netijeleriniň amala aşyrylmagy bilen, ýagny, obýektiň geometrik formalarynyň kesgitlenmegi hem-de olaryň giňişlikde özara ýerleşmegi bilen baglydyr.

Beyan etmegiň tehnologik aspekti konstruktorçylyk taslamanyň netijeleriniň amala aşyrylmagyna degişlidir, ýagny, obýektleriň taýyn edilmeginiň usullarynyň we serişdeleriniň beýany bilen baglydyr.

Obýektiň häsiýetleriniň beýany, ondaky bölek ulgamlaryň hem-de degişli sandaky aspektleriniň tapawutlandyrylmagy bilen, has jikme-jik gorkezilip bilner. Meselem, beýan edilýän hadysalaryň fiziki esaslary boýunça, funksional aspekti: elektrik, mehaniki, gidrawlik, himiki we ş.m. aspektlere bölýärler. Şeýlelikde, elektromehaniki ulgamyň beýanynda elektrik we mehaniki bölek ulgamlaryň beýany, ýader reaktorynyň beýanlarynda-gazodinamik, ýylylyk, fiziko-neýtron bölek ulgamlar we ş.m.bolup bilerler.