G. A. Shahmurova yosh fiziologiy as I

3-rasm. 
Tashqi muhitning odam organizmiga ta ’siri
Havo harorati, namligi atm osfera bosimi, quyosh radiatsiyasi, shovqin, 
teb ran ish , elek tro m ag n it, issiqlik, g rav itatsio n om illar fizik om illar 
hisoblanadi. Biologik omillarga m ikrob, viruslar, gijjalar, zam burug'larni 
kirgizish mumkin. U lar nafas va ovqat hazm qilish yo'llari yoki teri orqali 
organizmga kirib yuqumli kasallik chaqiradi.
Ijtim oiy iqtisodiy omil o 'z ichiga ijtimoiy-ruhiy, demogrifik, milliy, 
etnik va iqtisodiy elementlarni oladi. M asalan, bularga yashash joy, oila 
va ish jo y d ag i, o 'q u v k o rx o n asid a g i m u n o sa b a tla r, tu rm u sh tarzi, 
ovqatlanish va ovqat tarkibi, dam olish, ishlash va boshqalar kiradi.
33
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Bola jam iyatda yashaganligi uchun unga ruhiy om illar o'qituvchilar, 
ota-onalar, o 'rto q lari bilan b o 'lg an o'zaro m unosabatlar natijasi ta ’sir 
k o 'r s a ta d i. D em ak, b io lo g ik va ijtim o iy o m illarn in g o 'z a ro t a ’siri 
n a tija s id a o 'z ig a xos shaxsiy x u su siy a tla rg a ega b o i g a n org an izm
shakllanadi.
X alq ho'jalig ini m exanizatsiyalashtirish, avtom otizatsiyalashtirish, 
kimyolashtirish, urbanizatsiya, shovqin odam ning kam harakatchanligi, 
biologik ritm ning buzulishi, yuqori hissiy, ruhiy zo'riqish, stress holatlari. 
H a v o , suv va tu p ro q n in g iflo slan ish i, n o t o 'g 'r i o v q a tla n ish , d o ri- 
darm onlam i ortiqcha iste’mol qilish, chekishning keng tarqalishi, spirtli 
ic h im lik la rn i is t e ’m ol q ilish va g iy o h v a n d lik k a b i o m illa r o d a m
organizmiga t a ’sir lco'rsatib, uning tashqi m uhitga moslashish qobilyatini 
pasaytiradi. Bu esa turli xil kasalliklarning paydo bo'lishiga olib keladi.
Tashqi m uhitning odam organizm iga t a ’siri R .D .G abovich tavsiya 
qilgan 3-rasmda keltirilgan.
IIBOB. BOLALAR VA O SMIRLAR 0 ‘SISHI VA