G. A. Shahmurova yosh fiziologiy as I

Sinf va o 4quv xonalarining shamolatilishini gigiyenik baholash
Y opiq binolar havosining kim yoviy tarkibi va fizik xossalarini 
yaxshilash uchun ventilyatsiya yoki shamollatish usulidan foydalaniladi. 
Bunda tabiiy va sun’iy ventilyatsiya tafovut qilinadi.
Tabiiy ventilyatsiya deb o'zgarm ag an tashqi havoning qurilish 
materialidagi teshiklar va eshik hamda derazalarning ochiq joylaridan
244
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

24-rasm. 
Framugalar.
1
-to ‘g ‘ri qurilgan, 
2
-noto 'g ‘ri qurilgan
.
xona ichiga kirishini tabiiy ventilyatsiya, deb atash rasm bo‘lgan. Ayni 
vaqtda tashqari va ichkaridagi haroratning har xil bo‘lishi, shuningdek 
bosimlarning farqi va boshqa sabablar havo kirib turishiga sabab bo‘ladi.
X on alarni fo rto ch k a va fram u galar orqali sham ollatish tabiiy 
shamollatishga kiradi (24-rasm).
Bunda shamollatish koeffitsiyenti kamida 1:50 bo‘lishi, ya’ni ochiq 
fortochka yoki fram ugalar m aydoni sham ollatilayotgan xona poli 
yuzidan 50 baravar kichik bo‘lishi kerak. Gurillatib shamollatib qo4yish, 
y a ’ni sinfning deraza va eshiklari ham da koridorning derazalarini 
hammasini ochib qo'yib shamollatish tabiiy shamollatishning eng yaxshi 
usulidir. Bunda bolalarni shamollab qolishdan ehtiyot qilish kerak, xolos. 
Shuning uchun bunday usuldan tanafuslarda foydalaniladi.
Sun’iy ventilyatsiya deb maxsus texnika qurilmalari vositasida havo 
kiritishga aytiladi.
Bunda havoning tortilishini mexanik yo4l bilan kuchaytirib beradigan 
elektr motor yoki deflektor havoni harakatlantirib turadi.
Hojatxonalar, bufet-kutubxonalar va yechinish xonalarini shamollatish 
vaqtida tashqaridan kiradigan havo kamroq, tashqariga chiqadigan havo 
esa ham m adan k o 'p chiqishiga q arab borish zarur. Shunda o ‘sha 
xonalarning hidi ko'tariladi va o'quv xonalariga o'tmaydi.