G. A. Shahmurova yosh fiziologiy as I


Biriktiruvchi to 4qima-ya’ni tayanch trofik to ‘qima


bet13/202
Sana16.06.2022
Hajmi
#676128
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   202
Biriktiruvchi to 4qima-ya’ni tayanch trofik to ‘qima. 
B irik tu ru v ch i 
(qo'shuvchi) to 'q im a tuzilishi va shakliga k o 'ra xilma xildir. Bu to'qim aga 
suyaklar, qon, limfa, tog'ay va paylar kiradi.
Biriktiruvchi to 'q im a joylashishiga va bajaradigan vazifasiga k o 'ra
tu rli x u s u s iy a tla rg a ega. M a s a la n , p ay va t o g 'a y l a r ta r k ib id a g i 
biriktiruvchi to 'q im a hujayralari orasida elastik tolalar k o 'p ro q . Shuning 
uchun ular cho'zilish, bukilish, tortilish kabi t a ’sirlarga chidam li b o 'la d i 
(la-rasm ).
Muskul to‘qimasi. 
M uskul to'qim asi uch xil bo'ladi: ko'ndlang yo'lli, 
silliq tolali va yurak muskullari. M uskul hujayralarida miofibrill tolachalar 
bo'lib ular m uskul tolasining qisqarish-yozilish xususiyatini t a ’minlaydi. 
К о 'ndalang yo'lli, y a ’ni skelet m uskullari odam tanasining tashqi sohasida 
joylashib, suyaklarga birikib turadi. Shuning uchun ular skelet m uskullar 
deyiladi. Bu m uskul tolalarining uzunligi bir necha m illim etrdan to 10-
www.ziyouz.com kutubxonasi


12 sm gacha bo'ladi. M uskul tolasining sitoplazm asi sarkoplazm a deb 
atalad i. H a r bir m uskul to lasid a bir necha yadro, ipsim on ingichka 
tolachalar (miofibrillar) mavjud. M uskul tolalari m ikroskopda ko'rilganda 
k o'n d alan g yo'nalishdagi chiziqlar shaklida k o 'rin adi. Shuning uchun 
bu muskul ko'nd alang yo'lli muskul deb ham yuritiladi.
Skelet m uskulining harakati odam ixtiyoriga bog'liq. Shuning uchun 
biz qo'l, oyoq, bosh kabi organlarimiz bilan xohlagan harakatni bajaramiz. 
M u n ta z a m rav ish d a jism o n iy m ash q la r b ilan s h u g 'u lla n ilsa , skelet 
m uskullari yaxshi rivojlanadi.
Silliq tolali m uskullar duksim on tuzilgan b o'lib, tolasi ju d a k alta -
0,1 m m a tr o f id a . Bu m u s k u lla rn in g h u ja y r a s id a b itta y a d ro va 
sitoplazm ada qisqarish xususiyatiga ega b o 'lg an k alta-k alta m iofibrill 
ipchalari bo'ladi. Silliq m uskullar nafas olish organlari, oshqozon-ichak, 
siydik chiqarish yo'Hari, qon va limfa tom irlarining devorida joylashgan. 
Bu m uskullar faoliyati odam ixtiyoriga bo g 'liq emas, y a ’ni ular odam
tinch turganda, uxlagan vaqtda ham qisqarib-bo'shashib, ish faoliyatini 
bajaraveradi.
Y u rak m uskullari tuzilishiga k o 'r a k o 'n d a la n g yo 'lli m uskullarga 
o 'x sh a sa ham , lekin bir m uncha m u ra k k a b ro q b o 'la d i. Ish faoliyati 
jihatidan silliq m uskullar singari odam ixtiyoriga bog'liq emas. (2-rasm)

Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   202




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish