Fuqaro himoyasi

Radnoaktiv nfloslanish. Yadro aslahaning bu ta'sir boshqa Shikastlovchi faktorlar ichida alohida o'rin tutib, uni ta'sir doirasi nafaqat aslaha portlatilgan rayon, balki o'nlab, yuzlab uzoqlikdagi joylarni o'z ichiga oladi. Bu faktor uzoq va davomida katta hududni zararlab, insonlarga, hayvonot dunyosiga qatgiq shikast yetkazadi. Radioakgiv zararlanishning manbai yadroviy lortlovchi moddannng parchalangan qismlari, parmalanmagan yadroviy zaryadlar, aktivyaangan tosh, tuproqlardan tashkil topgan bulut qisoblanadi. Bularning hammasi atmosferaga ko'tarilib yuqori balandlikka yetgandan keyin turg'unlashadi va meteriologik sharoitlarga qarab, xar xil uzoklikka tarqalib, yerga tushadi o'sha yerdagi jamiki narsalarni zararlaydi.

Yadroviy oortlashda radnoktiv shikastlanish qududlarning qosil bo'lishi.

portlatilgan joi» shamol io'nalishi
Portlash bulutida 35 ta kimyoviy elementning 80 ga yaqin izotopi hosil bo'lib, yerga tushadi va ular ham o'z navbatida parchalanib boradi. Radioaktiv bulut shamol tezlngi va yo'nalishiga ^! karab elleps ko'riiishida tarqapib yerga tushadi. Radioaktiv zarrachalarni yerga tushgan miqdoriga qarab nisbiy 4 ta zararlangan zonaga ajratish mumkin: kuchsiz (A hudud), kuchli (B hudud), xavf-li (V hudud) va juda xavfli (G hudud). Radioaktiv shikastlaigan hududlar bir-biridan nurlanish dozalari qnymati bilan farqlanadi
Vaqg o'tishi bilan radioakgiv moddalar tabiiy parchalanishi oqibatida shikastlangan zonalarda radiatsiya darajasi kamayib boradi.
Elektromagint impuls. Yadroviy portlashda atmosferada juda katta elektromagait maydoni vujudga kelib, bunda to'lqin uzunligi 1 dan 1000 m va undan xam uzun bo'ladi. Mana Shu laydo bo'lgan elektromagnit maydonning kuchi elektromagnit impulsi deyiladi.
Elektromagnit impulsining ta'sir etuvchi kuchi — havodagi va Yerosti kabellaridagi elektr tokining qarshnligini, sinalizatsiya, elektr o'tkazuvchi va radio uzatkich anteenalarining qarshyaligini keskin oshirib yuborib, turli darajadagi falokatlarga olib keladi. Elektromagnit impulsining ta'sir darajasi, aslaha quvvatiga va portlash balandligiga, portlash markazidan uzoqpigya hamda atrof-muxit xususiyatlariga bog'liq.