Funksiya anlayışı Tərif



Download 116,98 Kb.
bet1/2
Sana25.12.2022
Hajmi116,98 Kb.
#895951
  1   2
Bog'liq
Funksiya anlayisi


Funksiya anlayışı
Tərif. Əgər hər hansı f qaydası və ya qanunu vasitəsilə x dəyişən kəmiyyətinin X dəyişmə oblastındakı hər bir qiymətinə y dəyişən kəmiyyətinin Y dəyişən oblastında olan müəyyən bir qiyməti uyğun olarsa, belə uyğunluğa funksiya deyilir və ilə işarə edilir.
Bu halda x dəyişəni arqument və ya sərbəst dəyişən, y dəyişəni funksiya və ya asılı dəyişən, xy kəmiyyətlərinin arasındakı asılılıq funksional asılılıq adlanır. X çoxluğuna funksiyanın təyin oblastı, Y çoxluğuna isə funksiyanın qiymətlər oblastı deyilir.
Funksiyanın aşağıdakı işarələri də istifadə edilir: , y = F(x), y = (x), y = (x), y = y(x) və s. Verilmiş funksiyasının nöqtəsində aldığı qiyməti f(a) kimi işarə edirlər.
Tutaq ki, funksiyası parçasında təyin edilib. Absisləri arqumentin qiymətləri, ordinatları isə funksiyanın qiymətləri olan nöqtələrinin həndəsi yerinə funksiyasının qrafiki deyilir.
Əgər x dəyişəninin hər bir qiymətinə y dəyişəninin ancaq bir qiyməti uyğun olarsa, onda y funksiyası x-in birqiymətli funksiyası adlanır. Əgər x dəyişəninin heç olmasa bəzi qiymətlərinə y dəyişəninin bir neçə qiyməti uyğun olarsa, onda belə funksiyaya çoxqiymətli funksiya deyilir.
f funksiyasının verilməsi, x arqumentinin hər bir qiymətinə görə funksiyasının uyğun qiymətinin necə tapılması deməkdir. Funksi­yanın verilməsinin 3 əsas üsulu vardır: analitik, yəni düstur vasitəsilə, cədvəl və qrafik.
Funksiyanın limiti

Tərif 1. Tutaq ki, funsiyası a nöqtəsinin bir ətrafında və ya bu ətrafın bəzi nöqtələrində təyin olunmuşdur. Əgər istənilən kiçik müsbət ədədi üçün elə müsbət ədədi var ki, x-in a-dan fərqli və bərabərsizliyini ödəyən bütün qiymətləri üçün

bərabərsizliyi ödənərsə (şəkil 13), onda deyirlər ki, x arqumenti a-ya yaxınlaşdıqda ( ) funksiyası A limitinə yaxınlaşır . Bunu qısa olaraq şəklində yazırlar.
Teorem. Əgər A ədədi x arqumenti a-ya yaxınlaşdıqda funksiyasının limitidirsə, onda
və ya (1)
burada kəmiyyəti şərtində sonsuz kiçiləndir. Bunun əksi də doğrudur: əgər (1) bərabərliyi ödənirsə, onda
Tərif 2. x dəyişəni a ədədindən yalnız kiçik qiymətlər alaraq ona yaxınlaşdıqda, f(x) funksiyası A1 limitinə yaxınlaşarsa, yazırlar A1 ədədinə f(x) funksiyasının a nöqtəsində sol limiti deyilir. Əgər x kəmiyyəti yalnız a-dan böyük qiymətlər alırsa, onda yazırlar və A2 ədədinə funksiyanın a nöqtəsində sağ limiti deyilir.
Tərif 3. Əgər kiçik müsbət ədədi üçün elə müsbət N ədədi göstərmək olarsa ki, bərabərsizliyini ödəyən bütün x-lər üçün bərabərsizliyi ödənərsə, onda A ədədinə x sonsuzluğa yaxınlaşdıqda f(x) funksiyasının limiti deyilir və aşağıdakı kimi işarə edilir


Download 116,98 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish