Фрейдизмнинг психологияга қўшган ҳиссаси

фрейд бўйича шахс тузилмаси 3 та компонентлардан иборат, булар:

“ИД” соҳаси

Бу шахснинг инстинктли жиҳати бўлиб, унда шахснинг энг кучли инстинктлари ўрин олган. Улар шахс хулқ-атворини тўғри ва чет йўллар билан аниқлаш ва намоён бўлишини ифодалайди. “ИД” соҳаси қониқиш тамойилига асосан бажариди

“ЭГО” соҳаси

Бу шахснинг онгли томонини ифодаловчи рационал қисмдир. “ЭГО” доимий равишда “ИД” соҳаси билан ўзаро таъсирлашувда бўлади.

“СУПЕРЭГО” соҳаси

Ахлоқий стандартларни ташувчи, шахснинг бу қисми танқид, цензура, виждон ролини бажаради. Анаг “ЭГО” “ИД” га мос ҳаракатни амалга оширса ёки унга мос қарор қабул қилса, “СУПЕГЭГО” унга қарши чиқади. Натижада айбдорлик, уят, виждон таъналари кўринишдаги жазони бошдан кечиради.

• Фрейд инсон руҳиятининг асосий муаммоларидан бири ташвишдан халос бўлишда ётади, деб ҳисобларди - бу ҳар қандай вазиятда, ҳақиқий ёки хаёлий кескинлик ёки тирнаш хусусияти кучайиши натижасида юзага келадиган ҳолат. Анксиете, бу стресс чидаб бўлмас ҳолга келганда пайдо бўлади ва жисмоний ёки руҳий таҳдидни эътиборсиз қолдириш ёки ундан қочиш мумкин эмас. Фрейднинг фикрига кўра, мудофаа ташвишга қарши туришнинг психологик механизми бўлиб, у муаммоли вазиятни ҳал қилишга қаратилган конструктив ҳаракатлардан фарқли ўлароқ, ҳақиқатни бузади ёки инкор этади. В.М.Лейбин, ўз навбатида, Фрейд учун ташвиш ЭГОдан атайлаб берилган сигнал, қўрқув эса тананинг травматик вазиятга автоматик реакцияси - бу физиологик асосларга эга ва унинг ўзига хос манбаи жинсийлик, қўрқув эрта болалик даврида пайдо бўлишини аниқлайди. Ҳимоя механизмлари, қоида тариқасида, онгсиз бўлиб, жинсий, худбинлик, бузғунчи ҳаракатларга, травматик хотираларга ва турли хил фантазияларга қарши қаратилган бўлиб, уларнинг амалга оширилиши шахснинг руҳий ташкилотининг яхлитлигини бузиши мумкин. Мудофаа механизмлари ташқи дунёдан келадиган турли хил таҳдидлар ва Супэр-эго томонидан чекланган Ид истаклари билан тўқнаш келиши керак бўлган шахснинг эго-ни назарда тутади; Фрейд уларнинг тадқиқотларига муҳим рол ўйнади, лекин уларни таснифлашга уринмади - бу ишни унинг қизи Анна амалга оширди, у ўзининг «ЭГО ва мудофаа механизмлари" (1936) асарида олим томонидан илгари тасвирланган руҳий ҳодисаларни тизимлаштирган.